Davlat test markazi kimyo 2019–yil test topshiriqlari to'plami davr press nmu toshkent – 2019

. . . ns² np⁶

Y^2+

. . . ns^2np^6

A) 20 B) 17 C) 19 D) 16

18. Quyidagi jadvaldan foydalanib yonaki guruh elementlarini aniqlang.

Ion	Elektronlar soni
X^2+	24
Y^2+	18
Z^3+	21

A) X, Y, Z B) X va Z С) X va Y D) Y va Z
19. Qaysi elementlarning birikmalardagi eng yuqori valentligi valent elektronlari sonidan kichik?

1) xlor; 2) kislorod; 3) oltingugurt; 4) ftor; 5) fosfor; 6) azot.

A) 2, 3, 5 В) 1, 4, 6 С) 1, 3, 5 D) 2, 4, 6
20. Jadvaldagi ma’lumotlardan foydalanib X va У lar qanday zarracha ekanligini ko‘rsating.

Zarracha	N (p)	N (e)
X	16	18
Y	20	18

A) A – kation; Y – kation

B) A – anion; Y– anion

C) A – kation; Y – anion

D) A – anion; Y— kation

21. ³⁶S^2– tarkibidagi barcha zarrachalar (p, e, n) yig‘indisini hisoblang.

A) 50 B) 54 C) 52 D) 48

22. Fosfor atomining qo‘zg‘almagan holati uchun mos keladigan xususiyatlarni ko‘rsating.

1) 9 ta p – elektron mavjud;

2) 2 ta pog‘onachasi elektron bilan to‘lgan;

3) 6 ta orbital elektron bilan to‘la to‘lgan;

4) tashqi qobig‘ida 5 ta toq elektroni mavjud.

A) 2, 3 B) 1, 3 С) 1, 4 D) 2, 4

23. Quyidagi zarrachalar haqidagi noto‘g‘ri xulosani ko‘rsating.

A) A va Y o‘zaro izotop

B) Y va Z o‘zaro izoton

C) Y va Z o‘zaro izobar

D) Z tarkibidagi proton va neytronlar soni teng
24. Aluminiy uchun mos keladigan ma’lumotlarni tanlang.

1) oksidi va gidroksidi amfoter xossaga ega;

2) qo‘zg‘almagan holatda [Ne] 3s²3p² elektron konfiguratsiyaga ega;

3) davriy sistemada III A guruhda joylashgan;

4) qo‘zg‘algan holatida 6 ta s – elektron mavjud.

A) 1, 4 B) 1, 3 C) 2, 4 D) 2, 3

25. Сu²⁺ ionidagi s – va d – elektronlar sonini hisoblang.

A) 7; 10 B) 8; 9 C) 5; 10 D) 6; 9

26. Tartib raqami 45 bo‘lgan elementda nechtadan s– va d–elektronlar bo‘ladi?

A) 10; 17 B) 9; 17

C) 9; 18 D) 10; 16
27. Fe, Fe⁺², Fe⁺³ larning 3d–pog‘onachasidagi elektronlar sonini mos ravishda aniqlang.

A) 6, 4, 4 B) 6, 6, 5

C) 6, 5, 4 D) 6, 4, 3
28. Kimyoviy elementlar davriy sistemasining IA guruhida yuqoridan pastga qarab quyidagi qaysi xususiyatlar ortib boradi?

1) elektromanfiylik; 2) atom radiusi; 3) metallik xossasi;

4) yadro zaryadi; 5) ionlanish potensiali.

A) 1, 4, 5 В) 1, 5

C) 2, 4 D) 2, 3, 4
29. Kimyoviy elementlar davriy sistemasining asosiy guruhchasida tartib raqami kamayishi bilan element xossalari qanday o‘zgaradi?

A) atom radiusi ortadi va elektromanfiylik kamayadi

B) atom radiusi ortadi va metallik xossasi kamayadi

C) atom radiusi kamayadi va elektromanfiylik ortadi

D) atom radiusi kamayadi va metallik xossasi ortadi
30. Qaysi javobda elementlar atomlarining radiusi kamayib borishi tartibida joylashgan?

А) С, B, Be, F B) Sn, Ge, Si, С

С) O, S, Se, Те D) Na, К, Rb, H
31. Qaysi javobdagi elementlarning ionlanish potensiali kamayib boradi?

A) He, Ne, Ar, Kr B) Li, K, Na, H

C) Cs, Rb, K, Na D) Mg, Ca, Sr, Be
32. Qaysi javobda elementlar elektromanfiyligi ortib borish tartibida joylashgan?

A) C, Si, Ge, Pb, Sn

B) Li, Na, K, Rb, Cs

C) I, Br, Cl, F, H

D) Na, Mg, Al, P, Cl
33. Uchinchi davr elementlari atomlarida tartib raqami ortib borishi bilan ularning qaysi xususiyatlari kamayib boradi? 1) elektromanfiylik; 2) metallik;

3) ionlanish potensiali; 4) tashqi energetik qavatdagi elektronlar soni;

5) metalmaslik; 6) atom radiusi.

A) 1, 3, 4 B) 2, 6

C) 3, 5 D) 2, 4, 6
34. Davriy sistema asosiy guruhlarida yuqoridan pastga o‘tgan sari elementlarning qaysi xossalari ortadi?

1) metallik; 2) atom radiusi; 3) nisbiy elektromanfiylik; 4) ionlanish energiyasi;

5) oksidlovchilik; 6) qaytaruvchilik.

A) 3, 4, 5 В) 1, 2 , 6 С) 1, 4, 6 D) 2, 3, 4

35. Neytral atomda barcha zarrachalar ning yig‘indisi 108 ga teng. Neytronlar soni protonlar sonidan 9 taga ko‘p bo‘lsa, elementni aniqlang.

A) Ge B) Se C) Br D) As

36. M qobig‘ida 3 ta p–elektron bo‘lgan element atomidagi umumiy elektronlar sonini toping.

A) 15 B) 17 C) 16 D) 14

37. Qaysi javobdagi moddalarda asoslik xossalari ortib boradi?

A) Al₂O₃ , SiO₂, CO₂ В) Li₂О, BeO, B₂O₃

С) Li₂O, Na₂O, K₂O D) CaO, MgO, BeO
38. Qaysi javobdagi elementlarda atom radiusi ortib boradi?

A) Li, Be, В В) Ni, Co, Fe C) Os, Ru, Fe D) K, Na, Li

39. Qaysi element atomining ikkinchi ionlanish energiyasi eng katta?

A) Na В) Mg C) Al D) Zn

40. Quyidagi qator bo‘ylab metallarning atom radiusi va kimyoviy faolligi qanday o‘zgaradi? Сu → Аg → Au.

A) kamayadi, kamayadi B) kamayadi, ortadi

C) ortadi, kamayadi D) ortadi, ortadi
41. 0,3 mol X^2– ioni tarkibida 5,4 mol elektron bo‘lsa, 0,25 mol X⁺⁴ zarrachasi tarkibidagi elektronlar sonini aniqlang.

A) 12,04 ⦁ 10²³ B) 15,05 ⦁ 10²³ C) 18,06 ⦁ 10²³ D) 21,07 ⦁ 10²³

42. Vodorod va oltingugurtning ikki xil, kislorodning bir xil izotoplaridan foydalanib necha xil sulfat kislota molekulasini hosil qilish mumkin?

A) 9 B) 6 C) 10 D) 12

43. Oltingugurt izotopidagi neytronlar jami zarrachalarning 36 foizini tashkil etadi. Ushbu izotopdan foydalanib hosil qilingan 0,1 mol monoklinik oltingugurt massasini (g) hisoblang.

A) 26,4 B) 20,4 C) 27,2 D) 25,6

44. Massa soni 16 va 17 bo‘lgan izotoplardan tashkil topgan kislorod elementining o‘rtacha nisbiy atom massasi 16,2 ga teng. 5,6 litr (n.sh.) molekular kisloroddagi ¹⁶О izotopi sonini hisoblang.

А) 0,1 ⦁ N_a В) 0,2 ⦁ N_a С) 0,3 ⦁ N_a D) 0,4 ⦁ N_a

45. X⁺⁵ zarrachasining elektron konfiguratsiyasi – [Ne] 3s². X elementi hosil qilgan 21,3 g oddiy modda tarkibidagi atomlar sonini hisoblang.

A) 4,816 ⦁ 10²³ B) 24,08 ⦁ 10²³ C) 1,806 ⦁ 10²³ D) 36,2 ⦁ 10²³

46. Xⁿ ioni tarkibidagi oxirgi elektron uchun kvant sonlar n = 3, l = 1, m₁ = 0, m_s = +0,5 qiymatga ega. X element davriy jadvalda 3–davr, VII A guruhchada joylashgan bo‘lsa, n ning qiymatini toping.

A) +1 B) +5 С) –1 D) +3

47. XO₄^2– ionidagi jami elektronlar soni 50 ta bo‘lsa, X atomi tarkibida m_l = 0 va m_s = +0,5 bo‘lgan eng ko‘pida nechta elektron mavjud?

A) 5 B) 6 C) 3 D) 4

48. Kremniy atomida n va l yig’indisi 3, m_s = +0,5 bo’lgan eng ko’pida nechta elektron mavjud

A) 4 B) 2 C) 3 D) 9

49. 113 mg radiy yemirilishidan (²²⁶Ra ↔ ²²²Rn + x) olingan x zarrachaning 80 foizi aluminiy bilan ta’sirlashganda ( ²⁷Al + x ↔ Si + ) qancha (g) kremniy izotopi olinadi?

A) 1,2 ⦁ 10^–2 B) 1,2 ⦁ 10^–3 C) 1,4 ⦁ 10^–3 D) 1,4 ⦁ 10^–2

50. Rezerford tajribasi (birinchi sun’iy yadro reaksiyasi) uchun olingan α – zarrachalarning — qismi sarflanganda 4 23 12,04–10 dona elektron tu tgan kislorod sintez qilindi. Qolgan qismi aluminiy atomi bilan ta ’sirlashganda qancha (g) kremniy izotopi olinadi?

A) 22 B) 22,5 C) 23,25 D) 21

51. Ruteniyning toq elektronlari uchun barcha kvant sonlari yig‘indisini hisoblang.

A) 21,5 B) 28 C) 32 D) 35,5

52. ₁₀₅Db elementi tarkibida magnit kvant soni –3 bo‘lgan nechta elektron mavjud?

A) 28 B) 14 C) 2 D) 4

53. ₁₀₇Bh elementi tarkibida magnit kvant soni +3 bo‘lgan nechta elektron mavjud?

A) 4 B) 28 C) 14 D) 2

54. 0,2 mol X₂O₅ tarkibidagi elektronlar soni Avogadro sonidan 21,2 marta katta bo‘lsa, X elementni aniqlang.

A) xlor B) fosfor C) mishyak D) azot

55. n = 3 va l = 2 bo‘lgan pog‘onachada 5 ta + 1/2 spinli va 2 ta – 1/2 spinli elektroni bo‘lgan element atomida magnit kvant soni 0 bo‘lgan nechta elektron bor?

A) 11 B) 14 C) 12 D) 13

56. 4–pog‘onaning 27–elektroni uchun barcha kvant sonlari yig‘indisini aniqlang.

A) 5,5 B) 4,5 C) 6,5 D) 7,5

57. Orbital kvant soni 4 ga teng bo‘lgan pog‘onachadagi 11–elektroni uchun magnit va spin kvant sonlari yig‘indisini aniqlang.

A) + 0,5 B) – 1,5 C) – 3,5 D) – 2,5

58. X²⁺ ioni tarkibidagi elektronlar soni Y^3– ioni tarkibidagi elektronlar sonidan 2 taga ko‘p. Bunga ko‘ra X^3– ioni tarkibidagi elektronlari soni Y atomi tarkibidagi elektronlari sonidan nechtaga ko‘p?

A) 3 B) 10 C) 8 D) 5

59. → 3β_– + 4α + 5γ + Ushbu yadro reaksiyasida X atomlarining neytronlar soni uran atominikidan 22/3% ga kam. Uran atomi tarkibidagi neytronlar sonini hisoblang.

A) 150 B) 242 C) 139 D) 226

60. 0,02 mol XJ₄ tarkibida 4,36 ⦁ N_a dona elektron mavjud. Noma’lum X elementini aniqlang.

A) Si B) Ge С) С D) S

61. X⁺¹, X^–3, X⁺⁵ zarrachalaridagi proton va elektronlar yig‘indisi 87 ga teng bo‘lsa, X elementning yuqori oksidi molar massasini (g/mol) hisoblang.

A) 230 B) 142 C) 98 D) 151

62. ²¹⁰Pb + x → ²⁰⁵Tl + y yadro reaksiyasida 105 g qo‘rg‘oshin izotopi yemirilgan bo‘lsa, hosil bo‘lgan alfa zarrachalar sonini aniqlang.

A) 9,03 ⦁ 10²³ B) 12,04 ⦁ 10²³ С) 3,01 ⦁ 10²³ D) 6,02 ⦁ 10²³

63. Poloniy (209) izotopi pozitron hosil qilib parchalandi. Bunda neytronlar soni to ‘rt birlikka ortgan bo‘lsa, 104,5 mg poloniy parchalanganda ajralgan pozitronlar sonini aniqlang.

А) 0,04 ⦁ N_a В) 0,02 ⦁ N_a С) 0,002 ⦁ N_a D) 0,004 ⦁ N_a

64. ⁴²Ca¹⁶O va ⁴⁰Ca₃¹⁵N₂ dan iborat 0,8 mol aralashmada 50 mol elektron mavjud bo‘lsa, undagi oksidning massasini (g) toping.

A) 16,8 B) 11,6 C) 11,2 D) 17,4

65. ²⁴⁰U → + xα + 3 yadro reaksiyasiga binoan 12 g uran parchalanganda elektronlar soni 0,05 ⦁ N_a ga kamaydi. x ning qiymatini aniqlang.

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

66. → ²³¹U + xα + + 5 yadro reaksiyasiga binoan 4,62 g uran hosil bo‘lganda E tarkibidagi barcha zarrachalar soni 0,56 ⦁ N_a ga kamaydi. x ning qiymatini aniqlang.

A) 4 B) 3 C) 2 D) 1

67. 0,4 mol ³²S va 0,2 mol ³⁴S dan iborat izotoplar aralashmasiga x mol ³⁶S izotopi qo‘shildi. Olingan namunada Ar(S) = 33,5 bo‘lsa, oxirgi aralashmadagi neytronlar sonini aniqlang.

A) 14 ⦁ N_a B) 7 ⦁ N_a С) 16 ⦁ N_a D) 8 ⦁ N_a

68. → xα + y + yadro reaksiyasi asosida 6,02 ⦁ 10¹⁹ dona elektron hosil bo‘lgan bo‘lsa, yemirilgan nobeliy izotopi massasini (mg) hisoblang.

A) 6,35 B) 38,1 C) 12,7 D) 25,4

69. ²²⁴Rn → Bi + xα + y + 2 yadro reaksiyasi asosida 1,12 ⦁ 10^–4 gr radon parchalanganda 1,505 ⦁ 10¹⁸ dona elektron hosil bo‘lgan bo‘lsa, reaksiya natijasida olingan vismut izotopidagi neytronlar sonini aniqlang.

A) 120 B) 110 C) 114 D) 123

70. ²²⁹Pa → Pb + xα + y + 5 yadro reaksiyasi asosida 45,8 gr protaktiniy izotopi parchalanganda Pb ning neytronlar soni Pa nikidan 4 ⦁ N_a ga kam bo‘lsa, hosil bo‘lgan elektronlar miqdorini (mol) toping.

A) 0,4 B) 0,5 C) 0,8 D) 0,6

71. X¹⁺ ioni Yⁿ ioniga l ta elektron bersa, ularning zaryadlari tenglashadi. Hosil bo‘lgan Y elementning ioni tarkibidagi proton va elektronlar soni o‘zaro 3,25:3 nisbatda bo‘lsa, ushbu iondagi s–elektronlar sonini aniqlang.

A) 6 B) 8 C) 5 D) 4

72. X⁴⁺ ioni Yⁿ ioniga l ta elektron bersa, ularning zaryadlari tenglashadi. Yⁿ ioni tarkibidagi proton va elektronlar soni o’zaro 1 : 0,75 nisbatda bo‘lsa, Y elementi atomidagi oxirgi elektronning magnit kvant sonini aniqlang.

A) +2 B) –2 C) 0 D) –1

73. ³⁹K³⁵Cl va ⁴⁰K³⁷Cl dan iborat aralashmada ³⁷Cl izotopining mol ulushi 30%. 18,95 gr shunday aralashmadagi m (³⁹K³⁴Cl) ni aniqlang.

A) 7,4 g B) 14,8 g С) 11,1 g D) 3,7 g

74. ²³Na⁷⁹Br va ²⁴Na⁸⁰Br dan iborat aralashmada ⁷⁹Br izotopining mol ulushi 20%. Necha gramm shunday aralashmada m (²³Na⁷⁹Br) 5,1 gr ni tashkil etadi?

A) 51,6 B) 12,9 C) 25,8 D) 38,7

75. X atomining radiusi – R₁, ionining radiusi esa – R₂. Bunga ko‘ra quyidagi ifodalardan qaysilari to‘g‘ri?

1) R₁ < R₂ bo‘lsa, atom elektron olgan;

2 ) Ion anion bo‘lsa, R₁ > R₂ bo‘ladi;

3) Atomdan elektron olish iondan elektron olishdan qiyinroq bo‘lsa, R₁ > R₂,

4) R₁ > R₂ bo‘lsa, atomning protonlari ionning protonlaridan kam.

A) 2, 4 B) 1, 3 C) 2, 3 D) 1, 4

76. Tinch holatda n = 4, l = 1 bo‘lgan 4 ta elektroni mavjud element atomidagi m_s = –1/2 bo‘lgan elektronlar sonini aniqlang.

A) 16 B) 14 C) 15 D) 17