Oltingugurtning olinishi

Oltingugurtni olinishi, kimyoviy xossalari va birikmalari.

Reja:

1. 
   Oltingugurtni olinishi.
   
2. 
   Oltingugurtning kimyoviy xossalari.
   
3. 
   Oltingugurtni birikmalari.
   

Oltingugurtning olinishi. Tabiatda oltingugurt erkin holatda, tug’ma deb ataladigan oltingugurt xolida xam, xar xil birikmalar tarkibiga kirgan holda ham uchraydi. Oltingugurtning xar xil metallar bilan xosil qilgan birikmalari juda kup tarqalgan. Bu birikmalarning kuplari qimmatli rudalar bulib ulardan metallar ajratib olinadi (Masalan qurg’oshin yaltirog’I PbS, aldama rux ZnS, mis yaltirog’I Cu₂S va boshqalar shunday rudalardandir).
Oltingugurt usimlik va hayvonlarda buladigan moddalarning tarkibiga ham kiradi. Er pustlog’idagi oltingugurtning umumiy miqdori 0,1% dir. Tug’ma oltingugurt, odatda, malum miqdorda bekorchi moddalar aralashgan buladi. Bu moddalardan oltingugurtni ajratib olish uchun, oltingugurtning oson suyuqlanish xususiyatidan foydalaniladi. Oltingugurt har xil usullar bilan suyuqlantirib olinadi. Bu usullardan qaysi birining tanlab olinishi, asosan, rudadagi oltingugurt miqdoriga,shuningdek, bekorchi jinsning tarkibi va xossalariga bog’liq buladi.
Rudani suyuqlantirish yuli bilan ajratib olingan oltingugurtda, odatda, yana kup qushimchalar buladi, bunday oltingugurt palaxsa oltingugurt deb ataladi. Bu oltingugurt xaydash yuli bilan tozalanadi.
Oltingugurtni haydash uchun rafinadlash pechlari deb ataladigan pechlardan foydalaniladi. Oltingugurt qaynaganda xosil buladigan bug’ g’isht bilan ishlangan kattakon kameraga kiradi.Tarkibida kolchidonlar va metall yaltiroqlari bo’lgan rudalar boyitiladi. Boyitilgan konsentrat qaynoq xilorid kislotada ishlasnadi. Oltingugurt vadarod sulfide holida ajratib yondiriladi va oltingugurt (IV) oksid ta’sirida qaytarib, ajratib olinadi:
1. FeS+2HCl=FeCl₂+H₂S
2. 2H₂S+3O₂=2SO₂+2H₂O
3. 2H₂S+SO₂=3S+2H₂O
1.H₂S→H₂+S
2.2H₂S_tuy+O₂→2S+2H₂O
3.H₂S_tuy+H₂SO₄→S↓+SO₂↑+2H₂O
4.H₂S_tuy+2HNO₃→S↓+2NO₂↑+2H₂O
5.2H₂S+SO₂→3S+2H₂O
6.SO₂+C_kons→S+CO₂
7.3SO₂+2H₂O→S↓+2H₂SO_4(suyul)
8.SO₂→S+O₂
9.2H₂S+SO₂→3S+2H₂O 246,4 Kj