Davlat moliya statistika tizimi. O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

1.Byudjet daromadlarining zarurligi va rejalashtirish jarayoni.
Davlat byudjeti moliya tizimining muhim bo’g’ini sifatida mamlakatning asosiy moliya resursini tashkil etuvchi va davlat foydalanuvchi umumdavlat puljamg’armasi hisoblanadi. U mamlakatni boshqarishda ishtirok etadigan boshqamoliyaviy vositalar ichida eng muhimi hisoblanadi.Ahamiyatli tomoni shundaki,u o’zida jamiyat daromadining ma’lum qismini mujassamlashtiradi.
Davlat byudjeti orqali jamiyatda yaratilgan yalpi ichki mahsulot va milliydaromad qayta taqsimlanadi. Yalpi ichki mahsulotning qayta taqsimlanishi jamiyatdagi umumiy ehtiyojlar: maorif, sog’liqni saqlash, mamlakatdagi iqtisodiyva siyosiy barqarorlik, aholi tarkibida ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamni moddiyjihatdan qo’llab-quvvatlash, tinchlik, chegaralar dahlsizligini saqlash vafavqulodda holatlar uchun saqlanadigan davlat zahiralarining mavjud bo’lishzarurati tufayli kelib chiqadi.
Shuningdek, davlat byudjeti orqali jamiyatning ijtimoiy takror ishlabchiqarish jarayoniga ta’sir qilishning moliyaviy dastaklariga ega bo’ladi.Demak,byudjet iqtisodiy kategoriya sifatida iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishtizimida markaziy bo’g’inda ishtirok etishi bilan aholining ma’lum qatlaminingmanfaatlarini o’zida aks ettiradi.
Davlat byudjeti va uni daromad va xarajatlarini o’rganishdan avval, byudjettuzilishini ko’rib chiqish zarur. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi vaByudjet kodeksiga muvofiq mamlakatimizda ikki pog’onali byudjet tizimi amalqiladi.
Byudjet Kodeksining 34-moddasiga asosan, Davlat byudjeti quyidagidarajadagi byudjetlardan iborat:

• 
  O’zbekiston Respublikasining respublika byudjeti;
  
• 
  Qoraqalpog’iston Respublikasi byudjeti, viloyatlar va Toshkent shahar
  

mahalliy byudjetlari ;
Qoraqalpog’iston Respublikasi byudjeti tuzilmasiga Qoraqalpog’iston Respublikasining respublika byudjeti, Qoraqalpog’iston Respublikasi tumanlari vashaharlarining byudjetlari kiradi.Viloyatlar mahalliy byudjetlari tuzilmasiga viloyat byudjeti, tegishliviloyatlar tumanlari va shaharlarining byudjetlari kiradi. Toshkent shahar mahalliy byudjeti tuzilmasiga shahar byudjeti va shahar tarkibiga kiruvchi tumanlarning byudjetlari kiradi³