Davlat qarziga xizmat qilish va uni qaytarish bilan bogʼliq boʼlgan xarajatlarni moliyalashtirishda soliqlar asosiy manba boʼlsa-da, lekin ular bu jarayonning yagona manbai emas. Bunday xarajatlarni moliyalashtirish manbalari mablagʼlardan foydalanishning yoʼnalishlariga bogʼliq. Аgar davlat tomonidan jalb qilingan kapitallar unumli joylashtirilsa, qurib bitkazilgan obʼekt ishga tushganidan soʼng foyda keltira boshlaydiki, uning hisobidan, jumladan, olingan qarzlar qaytarilishi mumkin. Bu holda soliq yuki ogʼirligining kuchaytirilishiga hech qanday hojat qolmaydi.
Davlat qarziga xizmat qilish va uni qaytarish bilan bogʼliq boʼlgan xarajatlarni moliyalashtirishda soliqlar asosiy manba boʼlsa-da, lekin ular bu jarayonning yagona manbai emas. Bunday xarajatlarni moliyalashtirish manbalari mablagʼlardan foydalanishning yoʼnalishlariga bogʼliq. Аgar davlat tomonidan jalb qilingan kapitallar unumli joylashtirilsa, qurib bitkazilgan obʼekt ishga tushganidan soʼng foyda keltira boshlaydiki, uning hisobidan, jumladan, olingan qarzlar qaytarilishi mumkin. Bu holda soliq yuki ogʼirligining kuchaytirilishiga hech qanday hojat qolmaydi.
Davlatning qarz olishi natijasida soliq yuki ogʼirligining kuchayishi ularning muddatiga va qarz oluvchi tomonidan toʼlanadigan kreditlarning foizlari darajasiga bogʼliq. Investor uchun davlat qarzining daromadlilik darajasi qancha yuqori boʼlsa, davlat shunchalik katta soliqlar qismini ularni qaytarish (uzish) uchun yoʼnaltirishga majbur. Аgar davlat qarzining oʼlchami qanchalik katta boʼlsa, boshqa sharoitlar teng boʼlgan taqdirda, ularga xizmat qilish uchun yoʼnaltirilayotgan mablagʼlarning salmogʼi shuncha yuqori boʼladi.
Davlatning qarz olishi natijasida soliq yuki ogʼirligining kuchayishi ularning muddatiga va qarz oluvchi tomonidan toʼlanadigan kreditlarning foizlari darajasiga bogʼliq. Investor uchun davlat qarzining daromadlilik darajasi qancha yuqori boʼlsa, davlat shunchalik katta soliqlar qismini ularni qaytarish (uzish) uchun yoʼnaltirishga majbur. Аgar davlat qarzining oʼlchami qanchalik katta boʼlsa, boshqa sharoitlar teng boʼlgan taqdirda, ularga xizmat qilish uchun yoʼnaltirilayotgan mablagʼlarning salmogʼi shuncha yuqori boʼladi.
Qarzlarni investorlarning turli guruhlari oʼrtasida joylashtirib, davlat pul muomalasini tartibga soladi. Jismoniy shaxslarning mablagʼlarini jalb qilib, davlat ularning toʼlovga qobiliyatli talabini kamaytiradi. Davlat krediti hisobidan ishlab chiqarish xarajatlari, masalan, investitsiyalar, moliyalashtirilsa muomaladagi naqd pul massasining absolyut qisqarishi sodir boʼladi. Xuddi shuningdek, davlat krediti hisobidan oʼqituvchilar va tibbiyot xodimlarining ish haqlari moliyalashtirilsa, aholi toʼlovga qobil talabining tarkibiy tuzilishi (strukturasi) oʼzgarishiga qaramasdan, muomaladagi naqd pul massasi oʼzgarmasdan qolaveradi.
Davlat qimmatli qogʼozlarini sotish-sotib olish yoki ularning garovi asosida kreditlar berish boʼyicha Markaziy bank tomonidan amalga oshiriladigan operatsiyalar mamlakat tijorat banklari likvidligini tartibga solishning muhim instrumentlaridan biri boʼlib hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |