|
Oldingi
tahrirga qarang.
Da’vogar arizada da’vo summasini ko‘rsatmagan hollarda sudya da’vo arizasini qabul qilish
asnosida, da’voning taxminiy bahosidan kelib chiqqan holda to‘lanishi lozim bo‘lgan davlat bojining
miqdorini dastlabki tarzda belgilaydi. Agar sud hal qiluv qarorini chiqarganda da’voning umumiy
summasi oshsa, davlat boji da’voning oshib ketgan summasidan kelib chiqqan holda hisoblab chiqariladi.
Bunda vujudga kelgan farq da’vogardan yoki da’vo to‘liq qanoatlantirilgan taqdirda — javobgardan
budjet daromadiga undirilishi lozim. Sud da’vogar arizada ko‘rsatgan talablar doirasidan qonunchilikda
belgilangan hollarda ish holatlariga bog‘liq ravishda chiqib ketganda ham davlat boji shunday tartibda
hisoblab chiqariladi. Bunday hollarda da’vo qisman qanoatlantirilgan taqdirda, davlat boji javobgardan
da’voning qanoatlantirilgan qismiga mutanosib ravishda undiriladi, davlat bojining qolgan qismi esa
da’vogardan undirilishi lozim.
(19-moddaning o‘n oltinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli
Qonuni
tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Sud mol-mulkni meros qilib olish huquqi to‘g‘risida hal qiluv qarori qabul qilgan taqdirda, davlat
boji mol-mulkning umumiy qiymatidan kelib chiqqan holda sud tomonidan hisoblab chiqariladi va har bir
merosxo‘rdan uning ulushiga mutanosib ravishda undiriladi.
Mol-mulkka bo‘lgan mulk huquqi to‘g‘risidagi, mol-mulkni talab qilib olish haqidagi, mol-
mulkdagi ulushga bo‘lgan huquqni e’tirof etish to‘g‘risidagi, umumiy mol-mulkdan ulush ajratish
haqidagi va merosxo‘rlarning o‘zlariga tegishli mol-mulk ulushini talab qilib olish to‘g‘risidagi da’vo
arizalari uchun davlat boji ushbu mol-mulk yoki uning ulushi qiymatidan kelib chiqqan holda to‘lanishi
lozim.
Bir vaqtning o‘zida mulkiy va nomulkiy xususiyatga ega bo‘lgan da’vo arizalari uchun mulkiy
xususiyatdagi da’vo arizalari uchun belgilangan stavkalar bo‘yicha va nomulkiy xususiyatga ega da’vo
arizalari uchun belgilangan stavkalarga ko‘ra, har bir talab bo‘yicha alohida-alohida davlat boji to‘lanadi.
Qiymat jihatidan baholanmaydigan talablar (o‘zboshimchalik bilan egallab olingan joylarni
bo‘shatish to‘g‘risidagi, natura shaklida maydon berish haqidagi, topshirish balansini qabul qilishga
majburlash bilan bog‘liq nizolar va boshqalar) nomulkiy xususiyatga ega da’vo arizalari jumlasiga kiradi.
Nikohni bekor qilish bilan bir vaqtda mol-mulkni bo‘lish to‘g‘risidagi da’vo arizalaridan nikohni
bekor qilganlik uchun va mol-mulkni bo‘lganlik uchun davlat boji undiriladi.
Da’vo arizasini (arizani, shikoyatni) qaytarishga asos bo‘lgan sharoitlar bartaraf etilganidan so‘ng
takroran beriladigan da’vo arizalariga (arizalarga, shikoyatlarga) davlat boji to‘langanligi to‘g‘risidagi
dastlabki hujjat davlat boji takroran to‘lanishining oldini olish uchun ilova qilinishi mumkin.
Arizachi davlat bojini to‘lashdan ozod qilingan hollarda da’vo qanoatlantirilgan taqdirda davlat
boji, agar javobgar davlat bojini to‘lashdan ozod qilinmagan bo‘lsa, qanoatlantirilgan da’vo talablari
miqdoriga mutanosib ravishda javobgardan undiriladi.
Davlat boji to‘lashdan ozod qilingan davlat organlari hamda boshqa shaxslar tomonidan yuridik
va jismoniy shaxslarning manfaatlarini ko‘zlab bildirilgan talablarini qanoatlantirish rad etilgan yoki ular
qisman qanoatlantirilgan taqdirda, davlat boji ariza qaysi shaxslarning manfaatlarini ko‘zlab taqdim
etilgan bo‘lsa, shu shaxslardan da’vo talablarining qanoatlantirilishi rad etilgan qismiga mutanosib
ravishda undiriladi.
Muayyan sudda ko‘rilishi lozim bo‘lgan bir nechta ish uchun bir to‘lov topshiriqnomasi bo‘yicha
davlat boji o‘tkazilgan hollarda topshiriqnoma ishlarning biriga ilova qilinadi. Mazkur ish bo‘yicha
to‘langan davlat bojining summasi to‘g‘risida qolgan ishlarga belgi qo‘yiladi va to‘lov topshiriqnomasi
qo‘shib qo‘yilgan ish ko‘rsatiladi.
Sud buyrug‘i bekor qilingan taqdirda, undiruvchi tomonidan to‘langan davlat boji qaytarilmaydi.
Da’vo undiruvchi tomonidan qarzdorga nisbatan da’vo ishini yuritish tartibida qo‘zg‘atilgan taqdirda u
to‘lanishi lozim bo‘lgan davlat boji hisobiga o‘tkaziladi.
Pul mablag‘lari mavjud bo‘lmagan va bu xizmat ko‘rsatuvchi bank tomonidan tasdiqlangan
taqdirda, tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanuvchi yuridik va jismoniy shaxslarga sudning ajrimiga
ko‘ra davlat bojini kechiktirib to‘lashga ruxsat berilishi mumkin. Bank tasdig‘ida sudga murojaat qilingan
sanadan ko‘pi bilan uch kun oldingi sana qayd etilgan bo‘lishi kerak.
Aksiyadorlar aksiyadorlik jamiyatining faoliyatidan kelib chiqadigan nizolar bo‘yicha o‘z
huquqlari va qonuniy manfaatlari buzilganligi to‘g‘risidagi da’vo bilan iqtisodiy sudga murojaat qilgan
taqdirda aksiyadorlarga davlat bojini to‘lash muddati kechiktirilib, bu boj keyinchalik aybdor tarafdan
undirib olinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
