Давлат (қардош тиллар) тили

 
Ўрин равиши 
бўйича 
грамматик 
қоида, шу 
асосда 2 та 
машқ, 1 та 
топшириқ 
янгиланди. 
 
- 
 
2 та расм 
янгиланди
. 
18 
Миллий 
таомлар 
Ҳолат 
равишларин
инг ясалиши 
ва 
қўлланиши
 
Миллий 
таомлар 
 
Ҳолат, 
миқдор-
даража 
равишлари, 
уларнинг 
қўлланиши
Миқдор-
даража 
равишлари 
бўйича 
грамматик 
қоида, шу 
асосда 2 та 
машқ, 1 та 
топшириқ 
янгиланди.
 
 
- 
Дарсликда
ги 5 та 
расмдан 1 
таси 
чиқарилди
, ўрнига
3 та янги 
расм 
киритилди
. 
19 
Наврўз 
удумлари 
Ўрин 
равишларин
инг 
қўлланиши
 
Наврўз 
удумлари 
Яқин ва 
ўтган замон 
феъллари, 
уларнинг 
тусланиши 
ва бўлишсиз 
шакли
Яқин ва ўтган 
замон 
феъллари 
бўйича 
грамматик 
қоида, шу 
асосда 4 та 
машқ, 2 та 
топшириқ 
янгиланди..
 
Дарсликдаги 
―Наврўз‖ 
шеърининг 
ўрнига 
―Наврўз 
тилаклари‖ 
шеъри, 
―Уйғониш‖ 
матни 
қўшимча 
киритилди. 
Дарсликда
ги 3 та 
расмдан 1 
таси 
чиқарилди
, ўрнига
2 та янги
расм 
киритилди
.
 
20 
Дам олиш 
куни 
Ҳозирги-
келаси замон 
Дам олиш 
режаси 
К
еласи 
замон 
Келаси замон 
феъли бўйича 
грамматик 
қоида, шу 
Қўшимча 
Меҳнат 
ҳақида
мақоллар 
1 та янги 
расм 
киритилди 

---

42 
феълининг 
ясалиши ва 
қўлланиши
феълининг 
тусланиши 
ва бўлишсиз 
шакли
 
асосда 2 та 
машқ, 1 та 
топшириқ 
янгиланди.
 
топшириқ 
тарзида 
берилди(3-
топшириқ). 
21 
Она 
шаҳрим 
-моқда
қўшимчали 
ҳозирги 
замон 
феълининг 
қўлланиши 
Она 
шаҳрим 
Ҳозирги 
замон 
феълининг 
тусланиши 
ва бўлишсиз 
шакли
 
 
- 
Гуруҳларда 
ишлаш 
бўйича 6-
топшириқ 
ҳамда адабий 
ўқиш учун
―Тошкент‖ 
шеъри янги 
киритилди. 
 
- 
22 
Буюк 
астроном
-р,-ар(эди)
шаклли 
ўтган замон 
феълининг 
тусланиши 
ва 
қўлланиши 
Буюк 
астроном
Ўтган замон 
давом
феъли, 
унинг 
тусланиши 
ва бўлишсиз 
шакли
 
 
1 та
-
топшириқ, 1 
та машқ 
янгиланди.. 
Уйга вазифа: 
матнлардаги 
маълумотлар
дан 
фойдаланиб 
Мирзо 
Улуғбек 
ҳақида матн 
тузиш 
топшириғи 
киритилди
. 
 
- 
23 
Бобом 
хотиралари
-
ган эди
шаклли 
ўтган тзамон 
феълининг 
тусланиши 
ва 
қўлланиши
 
 Бобом 
хотиралари 
Ўтган замон 
ҳикоя
феъли, 
унинг 
тусланиши 
ва бўлишсиз 
шакли 
Грамматик 
қоидага 
ўзгариш 
киритилди. 
Шу асосда 5 
та 
машқ(2,3,5,6,7
) янгиланди. 
Адабий 
ўқиш учун 
―Бобом 
айтган 
ривоят‖ 
матни янги 
киритилди. 
Уйга вазифа 
топшириғига 
ўзгартирилд
и. 
 
- 
24 
Ўқувчининг 
кун тартиби
-моқчи
шаклли 
келаси замон 
феълининг 
тусланиши 
ва 
қўлланиши 
3-синфда берилгани учун ўқув дастуридан 
чиқарилди. 

---

43 
Жам
и: 
 
3 та янги 
мавзу 
киритилди 
57 та машқ 
(41%);
18 та 
топшириқ 
(17,4%) 
38 та 
расм 
(50%) 
Изоҳ:
-
24 та нутқий мавзу 18 тага келтирилди. Шундан: 6 та мавзу ўқув 
дастуридан чиқарилди. 1 та мавзу 5-синфга, 3 та мавзу 7-синфга 
кўчирилди. 3 та мавзу янгидан киритилди. 1 та мавзу 5-синфдан 
олинди.
-
Амалдаги дарсликда берилган жами 137 та машқдан 57 таси, 103 та 
топшириқдан 18 таси янгиланди.
-
Амалдаги дарсликда берилган жами 75 та расмдан 38 та расм 
янгиланди.
 
-
Ўзгаришлар жами 30%ни ташкил этади.
 
 
 
ЎЗБЕК ТИЛИ 7-СИНФ 
 
 
1 
 
Гулла, 
яшна, ҳур 
Ўзбекистон 
Қаратқич ва 
тушум 
келишигини
нг белгили, 
белгисиз 
қўлланиши 
 
 Пойтахтим 
фахрим 
Сўзларнинг 
тузилишига 
кўра 
турлари. 
Содда ясама 
сўзлар
 
Грамматик 
қоидалар 
тубдан 
янгиланди ва 
шу асосда 
машқлар 
ишланди 
5 та машқ 
(1,2,3,4,5) 
Адабий ўқиш 
учун Ватан‖ 
шеъри ўрнига 
―Тошкентим‖ 
, ―Бобо ва 
набира ― 
матнлари 
киритилди.
 
4 
та 
топшириқ 
(1,2,3,4) 
янгиланди. 
Уйга вазифа:
Пойтахти-
мизда 
қурилган 
янги 
иншоотлар 
ҳақида 
маълумот 
беринг.
Шаҳрингизд
аги туманлар 
номини 
ѐзинг 
тарзида 
берилди.
Амалдаги 
дарсликда
4 та 
иллюстра
ция 
берилган 
эди.
3 та 
иллюстра
ция 
янгиланди
. 
 
2 
Куч – 
билимда 
Шахс 
отларининг 
ясалиши ва 
қўлланиши 
9-синфга кўчирилди 
3 
Дўстлар 
даврасида 
Ўқув дастуридан чиқарилди 

---

44 
Отларда –
гача, -даги
қўшимчалар
ининг 
қўлланиши 
 
4 
 
Менинг 
биринчи 
ўқитувчим 
От 
кўмакчилар. 
Уларнинг 
эгалик ва 
келишик 
қўшимчалар
и билан 
ишлатилиши 
 
Устозлар 
Қўшма 
сўзлар, 
уларнинг 
ясалиши ва 
имлоси 
Грамматик 
қоидалар 
тубдан 
янгиланди ва 
шу асосда 6 
та 
машқ(1,2,3,6,7
,8) қайта 
ишланди, 3 та 
машқ 
(10,11,12) 
янгидан 
киритилди.. 
Адабий ўқиш 
учун ―Амир 
Темур ва 
Мирзо 
Улуғбек‖ 
матни ўрнига 
―Мирзо 
Улуғбекнинг 
устози‖ матни 
киритилди. 
Уйга вазифа:
Биринчи 
устозингиз 
ҳақида 
сўзлаб 
беринг. 
Мустақил 
билим 
олишга 
ѐрдам 
берадиган 
воситалар 
ҳақида 
маълумот 
беринг
. 
тарзида 
берилди 
1 та 
иллюстра
ция 
янгиланди
. 
 
5 
 
Тил бойлиги 
– эл бойлиги 
Равишларда 
даража. Энг, 
жуда, ғоят, 
бироз 
сўзларининг 
қўлланиши
 
Тил билган 
– эл билади 
Жуфт ва 
такрор 
сўзлар, 
уларнинг 
ясалиши ва 
имлоси
 
Грамматик 
қоидалар 
тубдан 
янгиланди ва 
шу асосда 5 
та 
машқ(2,3,6,7,8
) қайта 
ишланди. 
Адабий ўқиш 
учун ―Яхши 
сўз – жон 
озиғи‖ матни 
киритилди. 
Алишер 
Навоий 
Уйга вазифа:
Шеърни ѐд 
олинг
ўрнига 
Нима 
учун 
ўзбек тилини 
ўрганиш 
керак? 
Муносабат 
билдиринг. 
тарзида 
берилди 
2 та 
иллюстра
ция 
янгиланди 

---

45 
ҳикматлари 
тўлдирилди.
 
6 
 
Инсоний 
фазилатлар 
Қўшма ва 
жуфт 
отларнинг 
ясалиши ва 
қўлланиши 
 
Инсоний 
фазилатлар 
Сифатларни
нг ясалиши. 
Сифат 
ясовчи 
қўшимчалар
нинг 
қўлланиши 
ва имлоси 
Грамматик 
қоидалар 
тубдан 
янгиланди ва 
шу асосда 3 
та машқ(2,3,5) 
қайта 
ишланди, 4 та 
машқ( 
9,10,11,12) 
янгидан 
киритилди.. 
Адабий ўқиш 
учун ―Яхши 
сўз – жон 
озиғи‖ матни 
киритилди. 
Алишер 
Навоий 
ҳикматлари 
тўлдирилди. 
Амалдаги 
дарсликда 7-
топшириқдаг
и 
вазиятли 
топшириқни
нг 
жавоби 
берилган 
эди. 
Қайта 
ишлаш 
жараѐнида 
жавоби 
кўрса-
тилмаган 
ҳолда 
ўқувчига 
Сизнинг-ча, 
подшо 
қандай 
йўл 
тутган? Сиз 
нима қилган 
бўлар 
эдингиз?
тарзида 
берилди. 
- 
 
 
Ўзбекистон 
тоғлари 
Ўрин ва 
пайт 
маъносини 
билдирувчи 
сифатлар
 
Мавзу 
янгидан 
киритилди ва 
шу асосда 3 
та машқ, 2 та 
топшириқ, 
матнлар, 
суҳбатлар 
янгиланди. 
1 та 
иллюстра
ция 
янгиланди
. 
7 
Ўзбекистон
нинг 
шифобахш 
ўсимликлар
и 
бўлмоқ
феълининг 
қўлланиши 
Шифобахш 
ўсимликла
р 
Қўшма, 
жуфт ва 
такрорий 
сифатлар
 
Грамматик
қоидалар, 6 та 
машқ 
(2,3,5,6,7,8), 2 
та топшириқ( 
2,3) 
янгиланди. 
Уйга вазифа: 
Ўзбекистонн
инг 
шифобахш 
ўсимликлари 
ҳақида кичик 
тақдимот 
қилинг
тарзида 
2 та расм 
янгиланди
. 

---

46 
берилди. 
8 
Мўъжизала
р оламида 
турмоқ, 
ѐтмоқ
каби 
холат 
феълларинин
г 
ишлатилиши 
8-синфга кўчирилди
9 
Миллий 
ҳунармандч
илик 
Зидлов 
боғловчилар
ининг 
қўлланиши
 
8-синфга кўчирилди
 
10 
Тошкентни
нг янги 
иншоотлари 
Айирув 
боғловчилар
ининг 
қўлланиши 
Ўқув дастуридан чиқарилди 
11 
Бизнинг 
маҳалла(кўч
а) 
Таъкид ва 
кучайтирув 
юкламаларин
инг 
қўлланиши 
 
 Маҳаллам 
Сўз ясовчи 
қўшимчалар
нинг сўзга 
қўшилиш 
тартиби 
Грамматик 
қоидалар 
тубдан 
янгиланди ва 
шу асосда 5 
та 
машқ(1,2,3,4,5
) қайта 
ишланди. 
Адабий ўқиш 
учун ―Дастѐр 
қиз‖, ―Обод 
маҳаллам 
бўйлаб‖ 
шеърлари
янгидан 
киритилди. 
4 
та 
топшириқ 
(1,2,3,4) 
қайта 
ишланди. 
Уйга вазифа:
Уйда қандай 
вазифаларни 
бажаришин-
гиз 
ҳақида 
сўзлаб 
беринг. 
тарзида 
берилди. 
1 та расм 
янгиланди
. 
12 
Соғлик-
саломатлик 
Аниқлаш ва 
чегаралаш 
юкламаларин
 Спорт – 
саломатлик 
гарови 
Кўмакчилар
, уларнинг 
Ушбу мавзу 
янгидан 
киритилди. 
Грамматик 
қоидалар, 
5 та расм 
янгиланди
. 

---

47 
инг 
қўлланиши 
қўлланиши