Давлат (қардош тиллар) тили

 
Ўзбек тили бўйича 2-7-синф ўқувчилари билан ишлаш учун тўгарак
машғулотларини ўтказишга мўлжалланган тахминий наъмунавий 
йиллик режа 
 
фойдаланиши. 
15. 
Йиллик ҳисобот (Якун; Жами) 
16. 
Текширувчининг хулосаси ва услубий ѐрдам ва маслаҳати. 
№ 
Машғу- 
лот 
учун 
танланган 
мавзулар 
Машғулот 
мақсади 
 
Машғулот-да 
фойдала-
ниладиган 
интерактив 
методлар 
Ресурс- 
лар 
 
Ўқувчи- 
лар 
билан 
ишлаш 
методи 
Маш- 
қъулот
ўтказиш 
вақти 
1 
Танишув 
Тўгарак 
аъзолари билан 
тани- 
шиш 
«Анкета», 
«Инсон 
қомати»ѐки«Му
лоқот тоши» 
Рангли 
қоғоз, 
Флипъмарке
р 
тошча 
Индивидуал 
жуфтликда 
Сентябр 
3-чи, 
4-
ҳафта 
2 
Мен севган 
ўзбек филъм 
Ўқувчи- 
лар нима учун 
ушбу 
тилни 
ўрганиши 
ҳақида машғулот 
―Расмлар 
галереяси‖, 
―Глабинго‖ 
―Чарх-палак‖ 
Рангли
қоғоз, флип, 
маркер 
Индивидуалж
уфтликда, 
гуруҳда 
Октябр 
1-чи, 
2-
ҳафта 
2 
Жонли 
ҳарфлар 
мушоираси 
Алфавит 
ҳарфлари билан 
сўз 
тузишни 
ўрганиш 
«Ҳарфлар 
валси» 
Ўнгга 
чапга» 
―Сеқрли 
копток‖, 
Ҳарфлар, 
копток 
Индивидуа, 
жуфтликда, 
гуруҳда 
Октябр 
3-чи, 4- 
ҳафта 
3 
Сўз 
ясаш 
маҳорати 
Алфавитдан 
фойдаланиб сўз 
тузишга ўргатиш 
―Домино‖, 
―Юзма-юз‖ 
Ҳарфли 
карточ- 
калар 
Индивиуал, 
жуфтликда, 
гуруҳда 
ноябр 
1-чи, 
2-
ҳафта 
4 
Келинг ҳикоя 
ѐзамиз 
Матн яратишга 
ўргатиш 
―Галерея‖, 
―Ишчан 
болалар‖ 
Ҳикоя, 
журнал 
ва 
газеталар 
китоб 
Жуфтликда, 
гуруҳда 
ноябр 
3-чи, 
4-
ҳафта 
5 
Ертакларда 
орзулари- 
миз 
Матн яратишга 
ўргатиш 
―Ўйинчоқ- 
лар‖, 
―Жонли 
расмлар‖ 
Ўйин- 
чоқлар, эртак 
китоблар, 
Индивиуал, 
жуфтликда, 
гуруҳда 
декабр 
1-чи, 
2-
ҳафта 

---

192 
 
Педагогикада синфдан ташқари ишлар деганда таълимий ва тарбиявий 
характерга эга бўлган, синфдан ташқари вақтда ташкил қилинадиган ва 
ўтказиладиган ишларга айтилади Демак, синфдан ташқари ишлар ҳам ўқув 
тарбиявий жараѐннинг бир қисми бўлиб амалий, таълимий ва тарбиявий мақсадни 
кўзлайди. Ўрта мактабдаги барча предметларга ўқитишда синфдан ташқари ишлар 
муҳим рол ўйнайди. Улар асосан 2 муҳим вазифани ўз ичига олган: 
Ўзбек тилига бўлган қизиқишни ўстириш, билимларини чуқурлаштириш, 
кўникма ва малакаларни ўстириш;
Ўқувчиларнинг бўш вақтини уларнинг ҳар томонлама камолотга йетказиш, 
сиѐсий-ғоявий, меҳнат ва эстетик тарбияни амалга ошириш мақсади асосида ташкил 
этиш. 
Синфдан ташқари ишлар учун характерли нарса оғзаки нутқни 
ўстиришдир.
Асосий фарқлар: 
-қатнашишнинг эркинлиги (у ѐки бу турни ўзлари эркин ҳолда танлаб 
олишлари керак); 
-дарснинг структурасига нисбатан эркинлик (паркда, музейда, ҳовлида 
ўтилиши мумкин); 
-қатъий назоратнинг йўқлиги. 
Синфдан ташқари ишларни ўзбек тилида концерт, кеча, йиқилиш ўтказиш, 
стенд чиқариш ва деворий газетани безаш орқали олиб борилиши мумкин. Бунда 
ўқувчилардан мустақиллик, ижодийлик, фаоллик талаб қилинади. 
Юқори синфларда синфдан ташқари ишларни ташкил қилиш шакллари: 
«Таржима тўгараги», ўзбек тилида пессалар қўйиш, бадиий адабиѐтдан парча ўқиш, 
шеърлар ўқиш шаклларида олиб бориш мумкин. 
1. Дарсдан ва синфдан ташқари ишларнинг ўзаро боғлиқлиги, дарсда ҳосил 
қилинган кўникма ва малакаларни синфдан ташқари ишлар вақтида 
ривожлантирилади. Дарсдан ташқари пайтда ўзбек тилида мулоқотда бўлиш 
қизиқишни (мотивацияни) ўстириши манбаи бўлиши мумкин. Бир оз янги материал 
бериш мақсадга мувофиқ. Синфдан ташқари ишда ишлатиладиган материал 
костюм- 
лар, маскалар 
6 
Саҳнада тил 
ўргана- 
миз 
Маҳорат 
ва 
қобилиятни 
ривожланти-риш 
―Моҳир 
сухандо‖, ―Ертак 
қаҳрамон- 
Лари‖ 
Ўйин- 
чоқлар, эртак 
китоблар, 
костюм 
лар, маскалар 
Индивиуал, 
жуфтликда, 
гуруҳда 
декабр 
3-чи, 
4-
ҳафта 
 
Ярим йиллик 
якуний 
ҳисобот 
Янги 
йил 
байрамига 
тўгарак- 
нинг 
байрам 
дастури
―Саҳна 
кўриниши‖ 
Фонтамимо 
Ўйин- 
чоқлар, эртак 
китоблар, 
костюм- 
лар,маска-лар 
Индивидуа 
жуфтликда, 
гуруҳда 
Янги йил 
байрами
якуни 

---

193 
ўқувчилар учун қизиқарли, маълумотларга бой ва ўқувчиларнинг ѐш 
хусусиятларини ҳисобга олган бўлиши керак. 
2. Ўқувчилар томонидан улар ўзлари эркин танлаб олган ишларни бажаришни 
шартлиги. 
3. Синфдан ташқари ишларни бир мақсадга қаратилганлиги ва доимийлиги. 
Ўқувчиларнинг қизиқишини уйқотишда синфдан ташқари ишларни ўтказиш 
жойи, вақти каби факторлар ҳам муҳим рол ўйнайди.