Давлат (қардош тиллар) тили

 
Режа: 
 
1. Давлат тили фанида синфдан 
ташқари ишларни шакллантириш 
2. Тўгарак ва факультатив 
дарсларни ташкил этиш 
3. Синфдан ташқари мустақил 
ишларнинг турлари
 
 
 
ЯНГИ МАВЗУНИНГ БАЁНИ 
Давлат (ўзбек) тилидан синфдан ташқари олиб боиладиган ишлар ҳам 
таълимий, ҳам тарбиявий мақсадларни кўзлайди. Унинг таълимий аҳамияти 
шундаки, ўқувчи бу жараѐнда қўшимча билим, малака ва кўникмаларга эга бўлади. 
Тарбиявий аҳамияти эса нутқ одобини тарбиялаш, зукколик, тезкорлик ва 
ҳозиржавоблик сингари фазилатларни шакллантириш, мустақил фикрлаш, ижодий 
фаолият кўрсатиш, нутқ одобини тарбиялаш сингариларда ўз ифодасини топади.
Ўзбек тили фанидан синфдан ташқари ишларни доимий ва мавсумий 
тадбирларга ажратиш мумкин. Фанни ўрганишга муҳаббат уйғотиш, билимга 
ташналик фазилатлари ахлоқий тарбиянинг ажралмас таркибий қисмидир. 
Болаларнинг ўқишдаги мувафаққиятидан унинг гуруҳдаги ўрни аниқланади. 
Атрофдагиларнинг у билан муносабати белгиланади. Ўқишдаги муваффақият – 
боланинг ахлоқий тарбиясини юқори даражага кўтаради. 
Давлат (ўзбек) тилидан синфдан ташқари ишларнинг турлари ва мазмуни. 
Давлат (ўзбек) тилидан синфдан ташқари ишларни доимий ва мавсумий 
тадбирларга ажратиш мумкин. 
Доимий тадбирларга тўгарак машғулотлари киритилса, қолганлари вақт-вақти 
билан ўтказиладиган тадбирларга киради. 
Тўгарак синфдан ташқари ишларнинг асосийтури бўлиб, у ўқувчиларнинг 
доимий барқарор таркиби билан иш кўради. Тўгаракка аъзо бўлиш ихтиѐрий, аммо 
унинг машғулотларида иштирок этиш мажбурийдир. 
Давлат (ўзбек) тили тўгарагининг аъзолари 12-15 ўқувчидан ошмаслиги лозим, 
улар параллел синфлардан иборат бўлса, машғулотларни самарали ва қизиқарли 
ташкил этиш имкониятлари кэнгаяди. Агар мактабда параллел синфлар бўлмаса, 
тўгарак аъзолари битта синфдан иборат бўлиши ҳам мумкин. 
Тўгарак ҳар хил номлар билан номланади масалан, ―давлат (ўзбек) тилим-жону 
дилим‖, ―Тил – дил калити‖, ―Ўзбек тили-давлат тили‖ в.ҳ.) 
Ўқувчилар тўгаракнинг мақсади, вазифалари, йиллик иш режаси билан 
таништирилади. 
Машғулотлар 15 кунда бир марта ўтказилгани маъқул, тўгарак ишини 
режалаштиришда ўқувчиларнинг қизиқишлари инобатга олинади. 

---

185