Дастурлаш асослари

3. Пардоз
нинг меъѐрдалиги, ѐши, касби ва ишига мосиги.
4. Соч турмаги
(сочнинг маълум бир тартиблилиги).
5. 
Педагогнинг мимик ва пантомимик ифодаси. 
Ўқитувчининг педагогик 
техникаси тизимида мимик ва пантомимик ифодалари ҳам муҳим ѝрин тутади. 
Педагогнинг мимик ва пантомимик ифодаси, ѝқитувчининг имо-ишорасида, 
маъноли қарашларида, рағбатлантирувчи ѐки кинояли табассумида намоѐн бѝлади 
ва улар ѝқитувчи-тарбиячининг педагогик таъсир кѝрсатишида, ѝқувчи-

---

142 
талабаларга машғулотларни таъсирчан, қизиқарли, самарали ва мазмунли ѝтиш 
учун пухта замин тайѐрлаб беради.
6. Мимика
-ҳис-ҳаяжоннинг ифода этиши, юз мушакларининг, маъноли 
ҳаракатларнинг сѝзлаѐтган нуқтага гапга мослиги. Мимика- бу ѝз фикрларини, 
кайфияти, ҳолати, ҳиссиѐтини тингловчи бажараѐтган ишдан розилиги ѐки 
норизолигини билдириш мақсадида учун юз, қош, кѝз мускулларини ҳаракатга 
келтира олиш санъатидир. Баъзан юзнинг ва нигоҳнинг ифодаси ѝқувчиларга 
катта 
тарбиявий 
таъсир 
кѝрсатади. 
Мимик 
ҳаракатлар, 
ифодалар 
маълумотларнинг ҳиссий аҳамиятини кучайтириб, уларни чуқур ѝзлаштириш 
учун имкон яратади. Ўқувчи педагогга қараб унинг кайфиятини, муносабатини 
«ѝқиб» оладилар. Шунинг учун уйдаги баъзи нохушликлар ѝқув машғулотларига 
таъсир кѝрсатади. Мимик ифодалар ѝқувчининг ѝқув кайфиятига ѝзининг салбий 
таъсирини кѝрсатмаслиги керак. Юз ифодасида, мимик белгиларида фақат дарс 
машғулотларига хос таъсирини кѝрсата билиши талаб этилади. Бу ѝқув - тарбия 
топшириқларини ечиш ѝқувчилар таълими ва тарбиясига ижобий йѝналиш бера 
оладиган кѝринишларни ифодалаши лозим. Юз ифодаси, эса ѝз навбатида нутқ ва 
муносабат характерига мос бѝлиши керак. У ишонч, маъқуллаш, таъқиқлаш, 
норозилик, қувонч, фахрланиш, қизиқувчанлик, бефарқлик, иккиланиш каби 
хусусиятларда ифодаланиши мумкин. Мимик ифоданинг асосий детали сифатида 
қайд қилинганидек қош, кѝз, юз кѝриниши ва мускуллари иштирок этади. Кѝз, 
қош, юз ѝқувчи- талабалар жавобидан қониқиш, хурсанд бѝлиш, фахрланиш ѐки 
эътироф, норозилик, қониқмаслик, хафа бѝлиш ва бошқа белгиларни ифодаласа, 
таълим олувчилар диққатини бѝлмасдан, бошқаларга халақит бермасдан таълим - 
тарбия ишларини олиб бориш муваффақиятли кечади. Шуни ҳам алоҳида эътироф 
этиш жоизки, мимик ифодалар намойиш қилинаѐтган пайтда ѝқитувчининг 
нигоҳи ѝқувчи-талабаларга, ѐки айрим ѝқувчиларга қаратилган бѝлиши зарур. 
Доскага, эшикка, деразага, кѝргазма қуролларга ѐки деворга нигоҳ ташлаб мимик 
ифодаларни намойиш қилишдан қочиш лозим.