Dasturiy injiniring” kafedrasi 70610101 – «kompyuter ilmlari va dasturlash texnologiyalari» mutaxassisligi

WINDOWS operatsion tizimi haqida umumiy ma‘lumotlar.
Operatsion tizim - bu maxsus dastur bo’lib, bu dastur asosiy vazifasi - kompyuter ishini boshqarish, kompyuter va foydalanuvchi o’rtasida muloqotni o’rnatish, tashqi qurilmalar ishlash holatlarini sozlash va ular bilan muloqotni o’rnatish, har xil dasturlarni ishga tushirish va ular ishlash holatlarini ta‘minlash.
Operatsion tizimlardan eng taniqlilari bu Microsoft firmasining MS-DOS va Windows dasturlari, Apple firmasining Macintosh dasturi, Unix va Linux dasturlari. Dunyoning 70% kompyuterlari Microsoft korporatsiyasi tomonidan yaratilgan operatsion tizimlar bilan jihozlangan. Bo’lardan 1981 yilda yaratilgan - MS-DOS dasturi, 1991 yilda yaratilgan - Windows 3,1 dasturi, 1995 yilda yaratilgan - Windows 95 dasturi, 1998 yilda yaratilgan – Windows 98 dasturi, 2000 yilda yaratilgan - Windows 2000 dasturi, 2001 yilda yaratilgan - Windows Millennium Edition va Windows XP dasturlari. Windows dasturning taniqli bo’lishining asosiy sababi bu - ish jarayoni soddaligi, ko’p vazifali rejim, bir xil ishlash interfeysi va boshqa qulayliklar. Boshqa operatsion tizimlarga o’xshab Windows dasturi ham kompyuter xotirasiga kompyuter yoqilish vaqtda avtomatik ravishda yuklanadi. Windows so’zi inglizcha “window”-oyna degan ma’noni anglatadi. Windows-oynalar, ya’ni Windows operatsion tizimida oynalar bilan ishlaydi.
Windows operatsion tizimining afzalliklari.
Windows operatsion tizimlari oilasining afzalliklaridan biri texnologiyani qo'llab-quvvatlashdir Plug & Play- qurilmalarni tanib olish imkonini beruvchi apparat va dasturiy ta'minot arxitekturasining standarti. Ushbu texnologiya foydalanuvchiga turli xil tashqi qurilmalarni (skanerlar, printerlar va boshqalar) ulashni osonlashtiradi.
Ushbu operatsion tizimlarning yana bir afzalligi ularning portativlik: maxsus modullar tufayli OT turli apparat vositalari bilan aloqa qiladi.
Windows operatsion tizimlarini amalga oshiradi preemptive multitasking usuli. Bu usul OS ga istalgan vaqtda, ishlaydigan dasturdan qat'i nazar, protsessorni "qo'lga olish" imkonini beradi. Bu ilova osilib qolsa, uni o'ldirishga imkon beradi.
Windows oilasining OTlari texnologiyani qo'llab-quvvatlaydi OLE (Ob'ektni bog'lash va joylashtirish -ulanish va kirish ob'ektlar). OLE- har xil qo'shma hujjatlarni yaratish imkonini beruvchi standart: bitta dastur tomonidan yaratilgan hujjatda siz boshqa ilovalar tomonidan yaratilgan ob'ektlarni joylashtirishingiz yoki ularga murojaat qilishingiz mumkin. Masalan, Word matn muharriri yordamida yaratilgan hujjatga Excelda yaratilgan jadvalni kiritishingiz mumkin.
Windows oilasi OT interfeysi amalga oshiriladi ob'ekt modeli... Rasmiy ravishda ob'ekt ma'lumotlar yig'indisi va ular bilan ishlash usullari. Har bir ob'ekt o'ziga xos xususiyatlarga ega. Aynan shu model foydalanuvchiga kerakli fayl belgisini ikki marta bosish va uni ochish imkonini beradi va hokazo.
Windows oilasi operatsion tizimlari kompyuterni qo'llab-quvvatlaydi tarmoq ushbu qo'llab-quvvatlash quyidagi holatlarda amalga oshiriladi:
OT eng keng tarqalgan server operatsion tizimlari (Novell va boshqalar) uchun mijoz mashinasi harakatini qo'llab-quvvatlaydi. Bu shuni anglatadiki, Windows OS o'rnatilgan kompyuter mahalliy tarmoqdagi ish stantsiyasi sifatida ulanishi mumkin.
OT bir vaqtning o'zida har xil turdagi mijoz mashinalarini qo'llab-quvvatlashi mumkin, ya'ni. kompyuter bir vaqtning o'zida mahalliy va global tarmoqlarda ishlashni qo'llab-quvvatlashi mumkin.
Operatsion tizim peer-to-peer mahalliy tarmoqlarini yaratish imkonini beradi. Peer-to-peer tarmog'i - barcha kompyuterlar o'z huquqlari bo'yicha teng bo'lgan va foydalanuvchilar boshqa mashinalarda saqlangan ma'lumotlarga kirishlari mumkin bo'lgan tarmoqdir, shu bilan birga tarmoqda asosiy mashina - server mavjud emas.