Darvingacha bulgan davrda evolyusion goyalarning rivojlanishi. Yerda xayotning rivojlanishi

Evolyutsiyada muammoli masalalar. Seleksiya va evolyutsion ta’limot.

Reja:

1. 
   Darvingacha bulgan davrda evolyusion goyalarning rivojlanishi.
   
2. 
   Yerda xayotning rivojlanishi
   
3. 
   Tabiatda metafizika davri.
   

Organik dunyoning tarixiy taraqqiyot qonunlarini o’rganadigan fan evalyusion ta'limot deyiladi. Bu fanning nomi x1x asr urtalarida xayvon va usimliklarning evalyusiyasi tugrisida ta'limot yaratgan mashxur ingliz olimi charlez darvin sharafiga kuyilgan.
Charliz darvinning ta'limoti tugrisida shunday degan edi. «darvinning unutilmas xizmati shundan iboratki, u «xayvon va usimliklarning turlarini xech narsa bilan boglanmagan, tasodifiy paydo bulgan, «xudo yaratgan» va uzgarmaydigan deb karashga xotima berdi va turlarning uzgaruvchanligini va ular urtasidagi irsiyatni isbotlab, biologiyani birinchi marta ularok tamomila ilmiy asosga kuydi.
Darvinizm fani organik dunyoning tarixiy tarakkiyot konunlarini belgilash uchun biologiya va kishlok xujaligi, polentologiya, geografiya fanlaridan foydalaniladi.
Darvinizm kishlok xujalik fanlari bilan boglik bulib, uy xayvonlari, xamda usimliklarning yangi zot va turlarini navlarini yaratish soxasidagi inson amalga oshirayotgan tajribalarni umumlaщtiradi.
Shu sababli kishlok xujaligi oldiga xayvon va usimliklarning yangi zot va navlarini evalyusion tarixiy tarakkiyot konunlari asosida yaratishni vazifa kilib kuyadi.
Darvinizm fani urta maktabda biologiya ukituvchilari tayyorlashda sistemasida katta urin tutadi. Chunki biologiya fanida materializm bilan yaxshash uchun kurash urtasida kurash davom etib kelmokda. Darvinizmni urganish ukuvchilarda materialistik dunyokarashni shakllantirib diniy karashlarga nisbatan nafrat uygotadi.
Ma'lumki, tabiatga diniy karash kup davrlarni uz ichiga oladi. Usha paytlardagi (ya'ni xviii asr urtalarida ba'zi olimlar xayvon yoki usimlik boshka muxitning uzgarishi mobaynida ular xam uzgaradilar degan fikrga keldilar. Ammo bu fikrni tajribada ilmiy asosda isbotlab beraolmadilar.
Usimlik va xayvonlarning evalyusiyasini birinchi marta 1859 yilda ch. Darvin uzining “tabiiy tanlanish yuli bilan turlarning kelib chikishi yoki yashash uchun kurashda tanlangan zotlarning saklanib kolishi” nomli asarida bayon etdi. Shundan keyin biologiya fanidan keskin uzgarish ruy berdi va dunyo uzgarmas deb da'vo kilgan metafizik tasavvurni rad etdi.
Ch. Darvinning ana shu ta'limoti asosida evalyusion polentologiya, evalutsion embriologiya kabi fanlar vujudga kelib, darvin ta'limotini tugriligini isbotladi.
Ammo idealistlar uz fikrlaridan kaytmay darvin ta'limotiga karshi chikib biologiya fani eskirdi deb da'vo kilaboshladilar.
XIX asr oxiri xx asr boshlarida darvin ta'limotini rivojlantirishda rus olimlaridan v. O. Kovalevskiy, a.o. kovolevskiy, i.i. mechnikov, i.m. sechenov, k.a. temiryazev va michurinlar katta xissa kushdilar va darvinizmni rivojlantirdilar.
XX asr urtalariga kelib darvinizm ya'ni biologiya fani, uzining yangi davrini boshladi. Biologiya, biofizika fanlari vujudga keldi. Molekulyar biologiya faning vujudga kelishi esa genetika fanini rivojlantirdi.
Kosmik biologiyani paydo bulish esa insoniyat oldiga biologiyani yani masalalarini vazifa kilib kuydi.
Keyingi paytlarda biologiyaning texnikaga kirib borishi-botanika fanini vujudga keltirdi.
Darvin yaratgan va sovet olimlari yaratgan konunlardan kishlok xujaligi, meditsina mikrobiologiya kabi tarmoklar amaliy ishda foydalanib kelmokdalar.
Shunday kilib darvinizm fani usimlik va xayvonlarni xudo tomonidan yaratilgan va ular uzgarmas degan fikrlarni uz konunlari bilan rad etadi.