Darsning texnologik xaritasi mavzu

Mavzu: GAPDA SO'ZLARNING BOG'LANISHI

DARSNING MAQSADI:

Ta'limiy maqsad - gapda so'zning bog'lanishi haqida tushuncha berish;

Tarbiyaviy maqsad - milliy qadriyatlar asosida tarbiyalash;
Rivojlantiruvchi maqsad - mustaqil fikrlashga o'rgatish. ,

Darsning jihozi: so'z bog'lanishining teng va tobe bog'lanish chizmalari.

Dars turi: Yangi bilim beruvchi

Dars jihozi:

Darsning rejasi:

1. 
   Gapda so'zlarning bog'lanish yo'llari.
   
2. 
   Teng bog'lanish vositalari.
   
3. 
   So'zlarni tobe bog'lovchi vositalar.
   

Darsning borishi:

1.Tashkiliy qism:

a)salomlashish

b)davomatni aniqlash

2. Uy vazifasini so’rash va baholash.

3.Mustahkamlash.

4.Yangi mavzu

Mavzu kirish topshiriqlari va qoidalar bilan tushuntirilgach, teng va tobe bog'lanishli so'z birikmalariga ikki ustun shaklida misol yozish, ularni bog'lovchi vositalar ostiga chizish topshiriladi. Ohang bilan bog'langanda esa ikkala so'z orasiga III belgisi qo'yiladi. Misol:
teng bog'lanish tobe bog'lanish

yigit III qizlar xatni o'qidi

daftar va kitob oyisi uchun oldi

choynak III piyola maktabdan kelyapti

1-topshiriq. Quyida berilgan so'zlarni bir-biriga bog'lab gap tuzing. So'zlarni bog'lash uchun nimalar qilganingizni ayting.

Mustaqillik, biz, baxt, ber. Mustaqillik bizga baxt berdi

2-topshiriq. Berilgan gapdagi so'zlar orasiga va bog'lovchisini qo'ying.

Shahar, qishloqlarimizda bugun o'zgacha hayot hukm surmoqda.

Shahar va qishloqlarimizda bugun o'zgacha hayot hukm surmoqda.

Gap tarkibida ishtirok etgan so'zlar bir-biri bilan bog'lanadi. Masalan:

qir va adir,

Oygul bilan Baxtiyor;

gulni hidlamoq,

maktabga kelmoq kabi. Misollardan ko'rinadiki, so'zlarning bog'lanishi bir xil emas. Ayrim so'zlar va, ham, hamda, bilan singari bog'lovchi va bog'lovchi vazifasidagi so'zlar yoki sanash ohangi yordamida bog'lanadi.

Boshqalarida esa birinchi qism ikkinchi qismga - ni, -da, -dan, -ning kabi qo'shimchalar, tomon, to'g'risida, haqida, uchun singari yordamchi so'zlar bilan bog'lanadi.

Masalan: akasiga olmoq,

akasi uchun olmoq.

So'zlarning bog'lanishi ikki xil bo'ladi: teng bog'lanish va tobe bog'lanish.

Olma va o'rik shaklidagi bog'lanish teng bog'lanish, olmani yemoq shaklidagi bog'lanish esa tobe bog'lanish sanaladi.