Darsning mavzusi: Botanika faniga kirish. Darsning ta’limiy maqsadi

O’tgan mavzuni mustaxkamlash.

1. 
   Barglar novdada qanday joylashadi?
   
2. 
   0‘simliklar bargi nima uchun bir-biriga soya solmaydi?
   
3. 
   Qanday o‘simliklar yorug'sevar o‘simliklar deyiladi?
   
4. 
   Qaysi 0‘simliklar soyasevar 0‘simliklar deyiladi? Ularga misollar keltiring.
   

3. 
   Yangi mavzu bayoni: Barglar ham, o'simliklarning boshqa organlari kabi, hujay­ralardan tuzilgan. Barglarning qanday hujayralar va to'qimalardan tuzilganligini faqat mikroskopda ko'rish mumkin. Buning uchun birorta o'simlikning yangi bargidan ko'ndalangiga yupqa kesib olib, buyum oynasidagi bir tomchi suvga joylanadi, so'ngraustidan qoplag'ich oynayopib, mikroskopda ko'riladi. Barg yaprog‘ining ustki va orqa tomoni po‘st bilan qoplangan. Uning hujayralari bir-biriga zich yondashgan. Barg po'stining deyarli hamma hujayralari shaffof bo'lib, ular orqali yorug'lik barg ichiga o'tadi. Po‘st bargning ichki qatlamlarini shikastlanishdan va qurib qolishdan saqlaydi. Barg po'stida yana loviyasimon juft hujayralar bo'lib, ularda sitoplazma va mag'iz dan tashqari, yashil tusdagi plastidalar ham bo'ladi. Ularga barg ogizchalari hujayralari deyiladi. Og'izchalar barglar­ning faqat pastki tomonida emas, balki ustki tomonida ham bo'ladi.
   

Barglarning ustki va orqa tomonidagi po'sti oralig'ida barg eti hujayralari joy­lashgan. Ular qobiq hamda sitoplazma, mag'iz, xlorofill donachalaridan tashkil topgan. Barg eti hujayralari bir necha qavat bo'lib joylashgan. Ustki po‘st tagidagi qavat ustunchalarga o'xshash cho'ziq hujayralardan tashkil topgan.
Uning tagida ovalsimon va yumaloq shakldagi hujayralar joylashgan.
Bargning ko'ndalang kesmasida tomirlarni ko'rish mumkin. Ular ichida qalin devorli o‘lik hujayralardan tashkil topgan naychalar joylashgan. Shu­ningdek, tomirlarda naychalardan tashqari, cho'ziq, bir-biri bilan zanjir shaklida ulangan hujayralar ham bor. Bu hujayralar to'rga o'xshab, bir-biri bilan ko‘p sonli teshikchalar orqali tutashgan elaksimon naychalarni hosil qiladi. Bargdagi tomirlarda suv va unda erigan oziq moddalar harakatlanadi. Bulardan tashqari, tomirlarda yana po'sti qalin, pishiq, juda uzun hujayralar (tolalar) ham bo'ladi. Bular bargga mustahkamlik beradi.

4.