Darsning maqsadi: Ta’limiy: Rivojlantiruvchi: Tarbiyaviy : O’quvchilarga dars jarayonida

Darsning maqsadi:
Ta’limiy:
Rivojlantiruvchi:
Tarbiyaviy :
O’quvchilarga dars
jarayonida
“Qattiq jismlarning
mexanik xossalari
haqida tushuncha
berish


Dars jarayonida
o’quvchilarni
Fizika faniga
bo’lgan
qiziqishlarini
oshirish
O’quvchilarda
qattiq
Jismlarning
mexanik xossalari
tushunchasidan
ko’nikma va malaka
hosil qilish
Uyga berilgan vazifani so’rash
Kristall va amor jismlar

• Kristall jismlar deb qanday jismlarga aytiladi?
• Nima sababdan barcha kristall jismlar anizatrop bo’ladi?
• Qanday kristallar mono –kristallar deb ataladi?
• Nima sababdan barcha amorf jismlar izatrop bo’ladi?

Kristall va
amorf
jismlar
Mono kristall
Poli kristall
Anizatropiya
Izotropiya
Dam olish daqiqasi
She’riy topishmoqlar
U shoxchadabir qushcha
Bu shoxchada bir qushcha
Uchib ketsa bittasi,
Shohda qoladi nechtasi
O’ynar beshta qiz bola
Goyo ochilgan lola
Do’stlari keldi beshta
Ayting, ular bo’ladi nechta?
Yangi mavzu bayoni:
Qattiq jismlarni elastik va plastik materiallarga qat’iy ravishda ajratish qiyin.
Ko’plab materiallarda tashqi kuchning kattaligiga qarab elastik defarmatsiya ham
Plastik defarmatsiya ham kuzatiladi.Masalan,po’lat simning bir uchini mahkamlab,
Ikkinchi uchini ozgina egib,so’ngra qo’yib yuborilsa,u tebranadi va biroz vaqtdan keyin avvalgi o’z shakliga qaytadi.Bunda po’latning elastikligi namoyon bo’ladi.
Agar shu sim egilgan holatda bir necha soat ushlab turilsa ,u avvalgi shakliga to’liq qaytmaydi.
Defarmatsiya

Gaz va suyuqliklardan farqli ravishda qattiq jismlar shaklga ega.Faqat tashqi kuchlar ta’siridagina ular o’z shaklini o’zgartirishi mumkin.

Qattiq jismning tashqi kuch ta’sirida o’z shaklini o’zgartirishi defarmatsiya deb ataladi.
Bu holda po’latda plastiklik namoyon bo’ladi. Uzinligi l,ko’ndalang kesim yuzasi S bo’lgan rezina bo’lgan materialdan tayyorlangan sterjen olaylik.Sterjinning yuqori uchi shtativga mahkamlangan bo’lsin .Uning pastki uchiga pastga yo’nalgan F kuch bilan ta’sir etilsa ,sterjin ^l ga uzayadi .Bunda Fkuch Defarmatsiyalovchi kuch,^l absolut uzayish deb ataladi.^l =l-l0.(1)
O’zgarmas kuch ta’sirida absalut uzayish sterjinnig dastlabki uzunligi l0 ga bog’liq bo’ladi.Shuning uchun nisbiy uzayish
deb ataladi va quyidagicha ifodalanadi.
E=^l/l0(2)
E-F/S.
Fizik diktant
1.Defarmatsiya deb nima aytiladi:
2.Elastik defarmatsiyaning plastik
defarmatsiyadan farqi nimadan iborat:
Kim chaqqon?
3.Mexanik kuchlanish deb nimaga aytiladi:
4.Absolut uzayish nisbiy uzayishning
farqi nimada:
6
14
2
4
10
9
40
18
30
16
12
21
15
Uyga vazifa :
QATTIQ JISMLARNING MEXANIK XOSSALARI MAVZUSINI O’QIB KELISH:


ETIBORINGIZ
UCHUN
RAXMAT!!!