Darsliklar asosida davlat va huquq

451-modda. Sudlanuvchining oxirgi so‘zi
Taraflarning muzokarasi tamom bo‘lganidan keyin raislik qiluvchi sudlanuvchiga oxirgi so‘z beradi. Sudlanuvchining oxirgi so‘zi vaqtida unga hech qanday savol berishga yo‘l qo‘yilmaydi.
Sud sudlanuvchining oxirgi so‘zini muayyan muddat bilan cheklab qo‘yishi mumkin emas, lekin raislik qiluvchi sudlanuvchining so‘zini, u ishga mutlaqo aloqasi yo‘q holatlarni bayon qila boshlagan hollarda, to‘xtatishga haqlidir.
2. 449-modda. Taraflar muzokarasining mazmuni va tartibi
Sud tergovi tamomlanganidan so‘ng sud taraflarning muzokarasini eshitishga o‘tadi. Muzokara davlat ayblovchisi va jamoat ayblovchisining nutqlari bilan boshlanadi. So‘ngra jabrlanuvchi, fuqaroviy da’vogar yoki ularning vakillari, himoyachi va jamoat himoyachisi, sudlanuvchi, fuqaroviy javobgar yoki uning vakili so‘zga chiqadi.
Davlat ayblovchisi va jamoat ayblovchisining, shuningdek himoyachi va jamoat himoyachisining so‘zga chiqish navbatini sud ularning takliflarini inobatga olgan holda belgilaydi.
Taraflar o‘zlarining nutqlarida sud tergovida ko‘rib chiqilmagan dalillarni keltirishga haqli emas. Tekshirish uchun sudga yangi dalillarni taqdim etish lozim bo‘lsa, taraflar sud tergovini yangidan boshlash to‘g‘risida iltimos qilishlari mumkin.
Davlat ayblovchisi sud tergovining yakunlarini inobatga olib, o‘z nutqida sudlanuvchining aybliligi yoki aybli emasligi to‘g‘risidagi xulosasini asoslantirishi lozim. Davlat ayblovchisi sudlanuvchi aybli degan xulosaga kelganda, unga nisbatan qo‘llanilishi lozim bo‘lgan jazo turi va me’yori haqida sudga o‘z fikrini bayon qiladi.
Taraflar nutq so‘zlab bo‘lganlaridan keyin, ulardan har biri boshqa tarafning nutqlarida aytilgan masalalar yuzasidan e’tirozlar yoki mulohazalar bilan yana bir martadan so‘zga chiqishlari mumkin. So‘nggi e’tiroz bildirish huquqi hamisha himoyachi va sudlanuvchiga beriladi.
Sud taraflarning muzokarasini muayyan muddat bilan cheklab qo‘yishi mumkin emas, lekin raislik qiluvchi muzokarada ishtirok etayotgan shaxslarning nutqlarini, basharti ular ko‘rilayotgan ishga daxli yo‘q holatlarga taalluqli bo‘lsa, to‘xtatib qo‘yishga haqlidir.