Дарслик тошкент – iqtisodiyot – 2019

Иқтисодий ҳамкорлик ва тараққиѐт ташкилоти (ИҲТТ) – 
ташкилот 
1961 йилда АҚШ ташаббуси билан мамлакатларнинг ягона иқтисодий 
сиѐсатини ишлаб чиқиш ва назорат қилиш мақсадида тузилган. Унинг аъзолари 
АҚШ, Япония, Канада, Австралия, Янги Зеландия, ЕИга кирувчи 15 мамлакат, 
шунингдек, Исландия, Норвегия, Швейцария, Туркия ҳисобланади. Ташкилот 
қуйидаги муаммоларни: жаҳон иқтисодиѐтининг аҳволи ва келажаги, 
ривожланиш йўллари, халқаро савдони эркинлаштириш ва тартибга солиш 

---

231 
масалаларини, саноати ривожланган мамлакатлар ҳамда бозор иқтисодиѐтига 
ўтаѐтган янги давлатлар билан бўладиган ўзаро муносабатларни ўрганади ва 
ҳал этади.
Картель
— ташқи савдо ассоциацияси (унинг аъзолари алоҳида товарлар
гуруҳи бўйича ишлаб чиқариш ва нарх сиѐсатини мувофиқлаштириб олишади). 
Квоталаш
— давлат томонидан экспорт ва импортнинг қиймат ва 
жисмоний ҳажмини тўғридан-тўғри чеклаш сиѐсати. 
Клиринг
— қарама-қарши товар оқимларида валютадан фойдаланмасдан 
(нақдсиз) воситачи орқали ўзаро ҳисоб-китобни назарда тутувчи савдо 
операцияси. 
КОКОМ – 
1950 йилнинг 1 январида тузилган. КОКОМ кўп томонлама 
экспорт 
назоратининг 
мувофиқлаштирувчи 
(координацион) 
комитет 
ҳисобланиб, унга жаҳоннинг 16 давлати. НАТОнинг 15 аъзоси (Исландиядан 
ташқари) ва Япония аъзодир. Вазифаси: собиқ СССР ва социалистик 
давлатларга стратегик товарларни сотмаслик устидан назоратни олиб 
боришдир. Штаб-квартираси Париж шаҳрида жойлашган.
Конверсия
— ҳарбий саноат комплекси корхоналарини фуқароларга 
мўлжалланган маҳсулотлар ишлаб чиқаришга ўтказиш жараѐни.
Конвертирланган (эркин алмаштириладиган) валюта – 
ҳар қандай 
хорижий мамлакатларига эркин ва чекланмаган миқдорда алмаштирилиши 
мумкин бўлган валюталар (АҚШ, Канада доллари, Англия фунт стерлинги, 
ЕВРО, Япония иенаси).