Дарслик тошкент – iqtisodiyot – 2019

Халқаро тиклаш ва тараққиѐт банки (ХТТБ) –
ўз фаолиятини 1946 
йилда бошлади. Бу ташкилотга фақат ХВФга аъзо мамлакатлар кириши 
мумкин. ХТТБнинг мақсади: аъзо мамлакатлар иқтисодиѐтини қайта қуришга 
ва ривожланишига капитал қўйилмалар бериш ҳамда хусусий чет эл 
инвестицияларини рағбатлантириш орқали кўмаклашиш, тўлов баланси 
мувозанатини таъминлашга қаратилган қарз бериш (25 йилгача). ХТТБнинг 
бошқарув кенгашида ҳал қилувчи овозга жаҳоннинг етакчи мамлакатлари 
(еттилик давлатлари) эга ҳисобланади. 
Халқаро тараққиѐт уюшмаси (ХТУ) – 
ХТТБ нинг шохобчаси сифатида 
1960 йилдан бери фаолият кўрсатмоқда. Уюшманинг асосий мақсади кам 
ривожланган мамлакатларга ѐрдам беришдир. 
Халқаро савдо
— миллий хўжаликлар ўртасида тўланадиган жами товар 
айланмаси кўринишидаги меҳнат маҳсулотлари айирбошлашнинг ўзига хос 
шаклидир. 
Халқаро товар номенклатураси
— мамлакатлар ўртасида келишилган, 
таснифланган товар позициялари рўйхати бўлиб, ҳар бир товар позицияси 

---

237 
кодлаштирилган рақамларга эга бўлади.
Халқаро ҳамкорлик ва тараққиѐт ташкилоти (ОЭСР)
— энг 
ривожланган индустриал мамлакатлар бирлашмаси. 
Халқаро ҳисоб-китоблар
— турли давлатларнинг ҳуқуқий ва жисмоний 
шахслари ўртасида иқтисодий, сиѐсий ва маданий муносабатлардан келиб 
чиқувчи пул талаблари ва мажбуриятлари бўйича тўловларни ташкил этиш ва 
тартибга солиш жараѐни. 
Халқаро ҳисоб-китоблар банки – 
давлатлараро банк. Мароказий 
банклар билан тижорат муомаласини олиб боради, халқаро валюта 
ҳамкорлигини ташкил қилишда қатнашади. 1930 йилги Гаага конференциясига 
мувофиқ Англия, Франция, Германия, Бельгия, Италия давлатларининг 
бошчилигида таъсис қилинган. Ҳозирги аъзолари: Европадаги 30 мамлакатнинг 
Марказий банклари, шунингдек АҚШ, Канада, Австралия, Япония ва Жанубий 
Африка Республикаси ҳисобланади.