Darslik. С. В. Волькенштейн. Умумий физикадан масалалар тўплами. 2001. Санкт-Петербург «Книжный мир»

Berilgan: ε=100 V
R₁=100 Om
R₂= 200 Om
R₃= 300 Om
R_V=2 kOm=2∙10³ Om
Topish kerak: U - ?
Yechish. Yopiq zanjir uchun Om qonuniga asosan R_V qarshilik va zanjirning parallel qismi ekvivalent qarshiligi R* orqali o’tuvchi tok quyidagiga teng:

yoki, manbaning ichki qarshiligini r e’tiborga olmasak, u holda I=ε/R (1).

Zanjirning to’liq qarshiligi R=R₁+R* - (2). Ekvivalent qarshilik R* quyidagi munosabatdan topiladi

U holda (2) ifodadan R=500 Om ni topamiz. (1) ifodadan esa I=100/500=0,2 A.
Voltmetr va R₂, R₃ qarshiliklar orqali o’tuvchi toklar yig’indisi aynan I ga teng;
I=I_v+I₂₃, bu yerda I_V=U/R_V; I₂₃=U/(R₂+R₃). Unda




Masala № 10.103.
Alyuminiy ishlab chiqarishda Al₂O₃ aralashmaning eritilgan elektrolitida elektrodlar orasidagi potentsial U=5 V bo’lganda, undan I=20 kA tok o’tadi. Qancha vaqtdan keyin massasi m= 1tn bo’lgan alyuminiy ajralib chiqadi? Bunda qancha miqdorda elektr energiyasi sarf bo’ladi?
Berilgan: U=5 V
I=20∙10³ A
M=10³ kg
Topish kerak: t - ?
Yechish. Elektroliz uchun Faradeyning I qonuniga asosan m=kIt, bundan
t=m/kI, bu yerda k=9,3∙10^-8 kg/Kl – alyuminiyning elektrokimyoviy koeffisiyenti doimiysi. Berilgan kattaliklarning son qiymatlarini qo’yib, quyidagini hosil qilish mumkin: t = 537634 c = 149,3 soat. Sarf qilingan elektr energiyasi miqdori W elektr kuchlarining bajargan ishiga teng bo’ladi A=Pt, yoki W=Pt=IUt. Berilgan son qiymatlarni qo’yib, quyidagiga ega bo’lamiz: W=53,8∙10⁹ J.


Masala № 10.110.
Uzunligi l=2 sm va ko’ndalang kesim yuzasi S=7 sm² bo’lgan quvurni toldirib turgan aralashmaning qarshiligini R toping. Aralashmaning ekvivalent konsetratsiyasi η=0,05 mol∙l, ekvivalent o’tkazuvchanligi esa
Λ=1,1∙10^-6 m²/(Om∙mol).
Berilgan: l=2 sm=2∙10^-2 m
S=7 sm²=7∙10^-4 m²
η=0,05 mol∙l
Λ=1,1∙10^-6 m²/(Om∙mol)