Dars mavzusi: Reaksiya tezligi haqida tushuncha. Reaksiya tezligiga ta’sir etuvchi omillar

e)modda konsentratsiyasining reaksiya tezligiga ta’sirini izohlash:

Reaksiya tezligiga ta’sir etuvchi 2-omil-moddalarning konsentratsiyasi bo‘lib, buni tajribada natriy tiosulfatning turli konsentratsiyali eritmalariga konsentrlangan sulfat kislotaning ta’siri misolida amalda kuzatamiz

Tajriba namoyishi: turli konsentratsiyadagi natriy tiosulfat eritmasining konsentrlangan sulfat kislota bilan o’zaro ta’sirida oltingugurt cho’kmasining hosil bo’lish va qtining turlichaligi.

Na₂S₂O₃+H₂SO₄→Na₂SO₄+S↓+SO₂^↑+H₂O

Tajribani xulosalash.

Demak, kimyoviy reaksiyada qatnashayotgan modda konsentratsiyasi qanchalik yuqori bo‘lsa, modda molekulalari soni ortadi. Bu esa reaksiya tezligining ortishiga sabab bo‘ladi.

Reaksiya tezligining reaksiyaga kirishayotgan moddalar konsentratsiyasiga bog’liqligi quyidagi formula bilan ifodalanadi.

aA+bB=cC+dD reaksiyada V=k*[A]^a*[B]^b

bunda [A], [B] – A va B moddalarning konsentratsiyalari.

a,b-koeffitsiyentlar, k-tezlik konstantasi.

Ushbu tenglama faqat, gaz holatidagi moddalarga tegishli.Masalan, 2SO₂(g)+O₂(q)↔2SO₃(g) reaksiyada v=k[SO₂]²*[O₂] bo‘ladi.

C(q)+O₂(g)=CO₂(g) reaksiyada v=k[O₂] ko‘rinishida bo‘ladi.

Chunki qattiq moddalar butun yuzasi bilan emas, faqat ta’sirlashuv yuzasi sirqti qavat bilangina reaksiyaga kirishadi.