Dars ishlanma: Mavzu

2. “Zig-zag” yoki “Boshqalarni o‘qitish” metodi.
“Zig-zag” metodining qo‘llanish qoidasi quyidagicha:
1-bosqich. Kichik guruhlar tashkil etiladi.
2-bosqich. Har bir guruh ishtirokchilariga 1, 2, 3 raqamlari yozil-gan qog‘ozlar (topshiriqlar soniga qarab) tarqatiladi.
3-bosqich. Har bir guruhdagi ishtirokchilar alohida stol atrofida birlashadi (1,1,1,1), (2,2,2,2), (3,3,3,3) va ushbu guruhlarning har biriga alohida

topshiriqlar beriladi (misol uchun 1-guruhga metodik, 2-guruhga ilmiy, 3-guruhga didaktik tahlil).

4-bosqich. Guruh ishtirokchilari belgilangan vaqt oralig‘ida berilgan tahlil turlarini puxta o‘rganadilar va har bir ishtirokchi “o‘qituvchi” darajasiga ko‘tariladi.
5-bosqich. Har bir ishtirokchi avvalgi o‘rniga qaytadi va o‘zining puxta o‘rganib kelgan materialini (dars tahlili turini) sheriklariga galma-galdan tushuntirishi kerak.
Mana shu tartibda dars tahlili turlari talabalar tomonidan mustaqil o‘rganiladi. Va bu ishlarning taqdimoti o‘tkaziladi. Dars tahlilining qaysi turi bo‘yicha taqdimot qilish o‘qituvchi tomonidan belgilanadi, ya’ni guruhlar taqdimot qilib beradilar. Har bir guruhlar taqdimotini qolgan guruhlar baholaydi.Baholash mezoni maksimal – 10 ball. Mazmun – 6 ball, taqdimot – 2 ball. G‘olib guruh o‘qituvchi tomonidan rag‘batlantiriladi.
3. Veyer (yelpig‘ich) metodi.
Bu metod murakkab, ko‘p tarmoqli, mumkin qadar muammo xarak-teridagi mavzularni o‘rganishga qaratilgan.Metod mohiyati shundan iboratki, unda mavzuning turli tarmoqlari bo‘yicha bir yo‘la sharh beriladi. Ayni paytda, ularning har biri alohida nuqtalarda muhokama etiladi. Masalan, ijobiy va salbiy tomonlari, afzallik, fazilat va kamchiliklari, foyda va zararlari belgilanadi. Bu interaktiv metod tanqidiy, tahliliy, aniq, mantiqiy fikrlashni muvaffaqiyatli rivojlanishiga hamda o‘z g‘oyalari, fikrlarini yozma va og‘zaki shaklda ixcham bayon etish, himoya qilishga imkoniyat yaratadi.Veyer metodi umumiy mavzuning ayrim tarmoqlarini muhokama qiluvchi kichik guruhlarning, har bir qatnashuvchining, auditoriyaning faol ishlashiga qaratilgan.Veyer metodi mavzuni o‘rganishning turli bosqichlarida qo‘llanishi mumkin:
– boshida: o‘z bilimlarini erkin faollashtirish;
– mavzuning o‘rganish jarayonida: uning asoslarini chuqur fahmlash va anglab yetish;
– yakunlash bosqichida: olingan bilimlarni tartibga solish.

Asosiy tushunchalar quyidagilar:

– aspekt (nuqtayi nazar) bilan predmet, hodisa, tushuncha tekshiriladi;
– afzallik – biror narsa bilan qiyoslangandagi ustunlik, imtiyoz;
– fazilat – ijobiy sifat;
– nuqson–nomukammallik, qoidalarga, mezonlarga nomuvofiqlik;
– xulosa – muayyan bir fikrga, mantiqiy qoidalar bo‘yicha dalildan natijaga kelish.
Veyer metodi ta’lim maqsadidan tashqari tarbiyaviy xarakterdagi quyidagi vazifalarni amalga oshirish imkonini ham beradi:
– jamoa, guruhlarda ishlash mahorati;
– muammolar, vaziyatlarni turli nuqtayi nazardan muhokama qilish mahorati;
– murosali qarorlarni topa olish mahorati;
– o‘zgalar fikriga hurmat;
– xushmuomalalik;
– ishga ijobiy yondashish;
– faollik;
– muammoga diqqatini jamlay olish mahorati.