Darajaning xossalari

5. Darsga yakun yasash va baholash – darsning maqsadini yana bir bor eslatish va unga qanchalik erishilganligini o’quvchilar bilan birgalikda aniqlash. O’quvchilarning mavzu bo’yicha savollariga javob berish, ulaming o’zlashtirganlik darajasini aniqiash, darsning asosiy lahzalarini qayd qilish. Darsda faol qatnashgan o’quvchilarni tilga olish va baholash;

6. Uyga vazifa ________________________

Sana: «___» _____________ 201__ y.
Mavzu: O’XSHASH HADLARNI IXCHAMLASH
Darsning maqsadi: O’xshash hadlarni ixchamlash haqida ma’lumot berish. Misollar bilan tushuntirish.
Darsning borishi:

1. 
   Darsning mazmuni.
   
2. 
   Misollar yechish.
   
3. 
   Uyga vazifa (__-__).
   

Darsning mazmuni:

O’xshash hadlarni ixchamlash

Ushbu masalani yechaylik.

1-masala. Har bir sahifasida bir xil sondagi harflar bo’lgan ikkita kitob bor; bir sahifada n ta satr joylasgan va har bir satr m ta harf bor. Birinchi kitob 300 sahifalik, ikkinchisi 500 sahifalik. Ikkala kitobda hammasi bo’lib nechta harf bor?

1 – usul. Har bir sahifadagi harflar soni mn ta. Birinchi kitobda 300 nm ta harf, ikkinchisida 500 nm ta harf, ikkalasida esa

300nm + 500nm = 800nm

ta harf bor.

2 – usul. Har bir sahifadagi harfla soni mn ga teng. Ikkala kitobdagi sahifalar soni 300 + 500 = 800 ga, ulardagi harflar soni 800nm ga teng.

Ikkala javob ham to’g’riligi ko’rinib turibdi, shuning uchun

300nm + 500nm = 800nm.
Ko’phadlarni o’xshash birhadlar algebraic yig’indisi bitta birhad bilan almashtiriladigan bunday soddalashtirish o’xshash hadlarni ixchamlash deyiladi.

6ab + bc + 4ac ko’phadda har bir had standart shaklda yozilgan va ular orasida o’xshash hadlar yo’q. Ko’phadning bunday shakli standart shakl deyiladi.

Har qanday ko’phadni standart shaklda yozish mumkin. Buning uchun avval ko’phadning har bir hadini standart shaklda yozish va so’ngra o’xshash hadlarni ixchamlash kerak.
O’xshash hadlarni ixchamlang (254-255):

254. 1) 3)

2) 4)

255. 1) 3)

2) 4)

Ko’phadni standart shaklga keltiring (256-261):

256. 1) 3)

2) 4)

257. 1) 2)

3)

4)