Dangasa qirollar

VECHE (qad.slav.vet – kengash) – qadimgi va o’rta asr Rus davlatidagi xalq majlisi.Unda muhim jamoat ishlari muhokama etilgan va xal qilingan.

VERGELD (nem.Wergeld,Wer - kimdir va Geld – pul) – germanlarda ozod kishini o’ldirganlik uchun pulli badal.Vergeldd urug’ tomonidan o’ldirilgan kishining oilasiga to’langan va qonli qasos olishni muomaladan surib chiqargan.

VIKONT (frans.vicomte,lot.vicecomes – ayni manosi graf o’rinbosari) 1)karolinglarning Frank davlatida graf o’rinbosari; 2)G’arbiy Yevropa mamlakatlarida dvoryanlar unvoni.

VILLANLAR (lot.villa – поместье) – Fransiya,Italiya,Germaniyada feodalizm davrida shaxsan ozod,lekin yer ijarachisi sifatida feodalga qaram dehqonlar; Angliyada krepostnoy dehqonlar.

VOTCHINA (rus) – 1)Rossiyada yer egaligining merosiy ravishda o’tadigan qadimgi turi.X-XIV, XIII-XV asrlarda yer egaligining hukmron shakli.2)Rossiya tarixiy adabiyotlarida feodal yer egaligi majmuasi va u bilan aloqador tobe dehqonlarga bo’lgan huquqlarni anglatuvchi atama.

XARBIY-MONARXLIK ORDENLARI-monarxlik tipidagi tashkilotlar. XII-XIII-asrlardagi salib yurishlari qatnashchilari-yevropalik ritsarlarni birlashtirgan. Yarador risarlarni va kasal ziyoratchilarni boqish ham X.m.o.ni vazifasiga kirgan.Ushbu orden a`zolari 1530-1798-yilgacha o`z qarorgohlari nomlari bn atlishgan ( maltalik ritsarlar).

XASHSHOSHIYLAR (arab.-hashish chekuvchilar, giyohvandlar)-ismoiliylar ichidagi yashirin ish olib brogan sekta tarafdorlari. XI-asrda Eronda ismoiliylar harakatining bo`linib ketishi natijasida paydo bo`lgan. Asoschisi-Xasan ibn Sabbox (1124-yilda vafot etgan). Ernning shimoli-g`arbida joylashgan Alamut qal`asi jamoaning markazi bo`lgan. Bu harakat Suriya va Livanda, keyinchalik Hindistonda ham tarqalgan. U O`rta Osiyo, Yaqin va O`rta Sharq mmamlakatlaridagi karmatlar harakati bn uzviy bog`liq. 1256-yili mo`g`ul istilochilari Alamuntni bosib olib, Eronda X. davlatini tugatgan.1273-yilda mamluklar qo`shini Suriya va Livandagi X.ning oxirgi tashkilotlarini tugatgan.

YANICHARLAR (turk. yangi qo’shin) – Usmonli turk imperiyasida davlat xazinasidan maosh olib turgan muntazam piyoda qo’shinlar. XIV asrda Turkiya sultoni Murod I davrida tuzilgan. Dastlab asirga tushgan o’spirinlardan, so’ng Usmonli turk imperiyasining xristian aholisi orasidan zo’rlik bilan olingan askarlardan iborat bo’lgan.

YASOQ (mo’g’. dzasaq – qonun, jazolash) – 1) 1206-yili Chingizxon buyuk qurultoyda ulug’ xon etib saylanganda,e’lon qilingan qonunlar majmuasi;o’rta asrlarda mo’g’ul huquqi to’g’risidagi asosiy manba; 2)Mo’g’ullar davlatida (XIII-XV asrlar) mavjud qonun-qoidalarni buzgan,ularga itoat qilmagan shaxslarga beriladigan jazo; 3) Oltin O’rda xonligi tomonidan istilo qilingan mamlakatlardan, keyinchalik Moskva davlati va chor Rossiyasi tomonidan mazlum xalqlardan natura bilan undirilgan soliq.

YEPISKOP (yun )-nazoratchi;xristian pravoslav,katolik,anglikan cherkovidagi kashishlik unvonlarining uchinchisi,daikon ( dyakon) va iyereyada so’ngi yuqori diniy mansab-cherkov ma’muriyatining boshlig’i.Ilk xristianlik jamoalarida II asrda paydo bo’lgan,oldin jamoa mulkini,so’ngroq cherkov apparatini boshqargan.

YERES (yunon.hairetis – tanlov , yo’nalish) – g’ayriodatiy diniy ta’limot, xristianlikda diniy aqida masalasida rasmiy cherkov ta’limotidan voz kechgan oqimlar.O’rta asrlarda eng yuksak cho’qqiga ko’tarilgan.