Dangasa qirollar

RITSAR TARBIYASI – O’rta asrlarda zodagon oila o’g’illari tarbiyasi tizimi. 7 yoshgacha oilada, 14 yoshgacha senyor saroyida pajlar, 21 yoshgacha yarog’bardorlik. Diniy tarbiya,saroy etiketi va yeti ritsarlik xislatini (otda yurish, qilichbozlik, nayzabozlik, suzish, ov, shashka o’yini, sevgan ayoliga she’r yozish va aytish) o’rgatishni qamrab olgan.

RITSARLAR (nem. Ritter – chavandoz) – o’rta asrlarda G’arbiy va Markaziy Yevropa mamlakatlarida imtiyozli ijtimoiy qatlam:keng manoda barcha oqsuyak mulkdorlar. Vassallik munosabatlari orqali o’z senyorlariga qaram bo’lgan. Ritsarlar ulardan yer – mulkni olib,evaziga qo’shinda suvoriy xizmatini o’taganlar. Ritsarlarning jangovar oti,qimmatbaho og’ir qurollari bo’lishi lozim edi,u mahsus ritsarlik ta’limini olgan,turnirlarda qatnashgan. Ritsarlar uchun quyidagi ahloqiy normalar: jasurlik, omonatga sadoqat,ayollarga nisbatan oliyjanoblik shart bo’lgan.

SAMURAYLAR (yapon. samurau – xizmat qilmoq) – o’rta asrlarda Yaponiyada zodagonlar,mayda dvoryanlarning harbiy tabaqasi. Minamoto sulolasi davrida (1192- 1333) alohida tabaqa bo’lib ko’zga ko’ringan, syogun (harbiy zodagon hukmdor) lardan kelib chiqqan. Tokugava sulolasi davrida esa batamom tabaqa bo’lib shakllangan..

SEKULYARIZATSIYA (kechki lot.saecularis – dunyoviy) – 1) davlat tomonidan cherkov mulkini dunyoviy mulkka aylantirish.Sekulyarizatsiya reformatsiya davrida keng qo’llanilgan.2) G’arbiy Yevropada kishining cherkov ruxsati bilan ruxoniy xolatdan dunyoviy xolatga o’tishi.

SELEBAT (lot.caelebs – bo’ydoq) – katolik ruxoniylarining majburan uylanmasligi;papa Grigoriy VII tomonidan qonuniylashtirilgan (XI asr) amalda XII asrda qaror topti. 1967-yili papa Pavel VI Selebatning mustahkamligini tasdiqladi.

SEMINARIYA (lot.seminarium – ko’chatzor, ko’chma manoda – maktab) – o’rta mahsus o’quv yurtlarining bir turi. XVI asrning 2-yarmidan G’arbiy Yevropaning qator mamlakatlarida diniy o’quv yurtlarini Seminariya deb atay boshladilar. XVII asrda G’arbiy Yevropada o’qituvchilar tayyorlovchi seminariyalar tashkil etilgan. Seminariya XIX asrning 1-yarmida shveytsariyalik pedagog I.G.Pestalotsi g’oyasi asosida rivojlandi.

SENYOR (lot.senior – katta) – o’rta asrlarda G’arbiy Yevropada: 1)ixtiyorida qaram dehqonlari bo’lgan yer egasi; 2) shaxsan qaramligida mayda feodal – vassallari bo’lgan mulkdor. Hududning oliy Senyori syuzeren deb atalgan.

SERVLAR ( lot.servus – qul) – o’rta asrlarda G’arbiy Yevropada huquqlari eng ko’p cheklangan feodal qaram dehqonlar toifasi. Bu cheklanishlar bir senyordan boshqasiga o’tish,mol-mulkini tortib olish,meros qoldirish,nikoh erkinligi va boshqalarda namoyon bo’ladi. Servlar qaram dehqonlarning boshqa toifalariga nisbatan og’irroq majburiyatlarni o’taganlar, o’z shaxsi va mulkini erkin istifoda eta olmaganlar,yerga mahkam bog’lab qo’yilganlar. XII-XIII asr boshlarida servlarni to’lov evaziga shaxsiy ozodlikka chiqarish boshlangan. Atama tor manoda Fransiyadagi krepostnoy dehqonlarni anglatgan.