Д. Т. Абдукаримов



Download 6,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet158/238
Sana05.06.2022
Hajmi6,32 Mb.
#638228
TuriЛекция
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   238
Bog'liq
Dala ekinlari selektsiyasi va urugchiligi

Тамакининг барги
оддий, пояда кетма–кет (навбатлашиб) жойлашади, у 
бандли, бандсиз, тукли ва кирраси текис бўлиб баргнинг пояга бириккан 
жойидан барг қулоқчаси ўсиб чиқади. Унинг шакли ва ҳажми ўсимлик навига 
қараб турличадир. Барг қулоқчаси йирик баргли навларда пояни тўлик ўраган, 
кичикларида эса ярим ўраган бўлади. 
Барг пластинкасининг шакли навига қараб овалсимон, ланцетсимон, кенг 
овал ѐки юмалоқ шаклларда бўлиши мумкин. 
Барг сатхининг шакли ҳам текис ѐки бўртик (тўлкинсимон, паст – баланд) 
бўлади. Баргнинг ранги ташқи шароитга қараб ўзгарувчан, яъни тўқ яшилдан то 
сариқ яшил ѐки сариқ ранггача учрайди. Барг турли рангларда пояга ҳар хил 
катталикдаги бўрчак ҳосил килиб бириккан бўлиб, бу ўсимликнинг шаклини 
белгилайди. Шўнга кўра ўсимлик шакли тескари конўсимон, овалсимон, 
цилиндрсимон ва эллипс шаклида бўлади. Айрим навларда (Сўматра, Рано) 
барг пояга 80 – 90 

ли бўрчак ҳосил килиб бириккан бўлиб, у горизонтал 
ҳолатда тўради. Трапезонд, Береговой ва Дюбек нав гуруҳларида эса барг пояга 
45 

дан кам бўлган ўткир бўрчак ҳосил килиб жойлашади. Бунда барг 
кўтарилиб, ярим вертикал ҳолатда тўради.
Баргнинг пояда тўгри жойлашиши уни механизация ѐрдамида йиғиб – 
териб олишда аҳамияти катта.
Баргнинг шакли навнинг асосий белгиларидан бўлиб, у ташқи шароит ва 
агротехника таъсирида кам ўзгаради. Барг юмалоқ, юмалоқ – овалсимон ѐки 
юмалоқ – эллипссимон, бўлганда унинг узунлигини энига нисбати жуда кичик 
бўлиб, 1,2 – 1,3 нисбатда эллипсимон бўлганда эса энг катта бўлиб, бу нисбат 
учдан ортиқ бўлади. Ўрта Осиѐ республикаларида ўстириладиган Дюбек нав 
гуруҳига мансуб тамаки навларида барг овалсимон ѐки эллипсимон бўлади. 
Мазкўр навларда барг сатхи дастлабки шаклланиш даврида нисбатан текис, 
техник жихатдан етила борган сари у қалинлашиб, юзаси бўжмоқ бўлади. Барг 
пластинкасининг қалинлиги ҳам навнинг ўзига хос белгиси бўлиб, шароитга ва 


193 
ўсимликнинг ривожланиши фазасига қараб ўзгаради. Барг техник жихатдан 
етилган даврида бу кўрсаткич энг катта бўлади. Барг энининг қалинлиги 
ўсимлик навига қараб 200 дан 400 микронгача ўзгаради. Баргнинг қалинлиги 
энг мўхим технологик хусусиятлардан ҳисобланади.
Бир тўп ўсимликда неча дона барг бўлиши экиладиган навларга қараб бир 
– биридан кескин фарқ қилади. Масалан, айрим навларда 16 – 20 тагача барг 
бўлгани холда, баъзи навларда бу кўрчсаткич 40–50 ва ундан ҳам кўпроқ 
бўлади.
Бир ўсимликда неча дона барг бўлиши навнинг ўзига хос белгиси бўлиб, 
ташқи шароит таъсирида у кам ўзгаради. Аммо баргнинг ҳажми эса жуда 
ўзгарувчан бўлиб, маълўм шароитда ҳосилдорликни кўрсаттўвчи белги 
ҳисобланади. Барг ҳажмига кўра экиладиган тамаки навлари икки гуруҳга 
бўлинади. 

Download 6,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   238




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish