Д. Раҳматуллаева, У. Ходжаева, Ф. Атаханова

элечек, элеки, коляк
аёллар 
бош кийимлари бўлиб, халқ орасида кенг тарқалган. Элечек неча марта 
ўралишига қараб безалган. Шимолда 
элечек
ка
 
маржон тизилган, тангачалар 
тикилган ипак мато боғланган. Бойвучча жувонлар бошларига нақш 
чекилган, кумуш пластинкали
кумуш кыргак
 
кийганлар (3–расм).
3–расм. Аёллар либоси. 
Қадимда тўй–маъракаларда кийиладиган бош кийими 
–
шокюло
 
турли
 
маржонлар билан безалган. Жанубда элечекка 
саймо кыргак
деган мато 
тикилган. Баъзан 
элечек
нинг
 
безаги ҳам бўлган. Қирғизистон жанубида 
яшовчи қирғизларнинг қалпоқлари ҳам тўртбурчак ёки думалоқ шаклли 
пластинкалар билан безатилган. 
Аёллар ва қисман эркакларнинг миллий либосларида кашта алоҳида 
ўрин эгаллайди. Яна аёллар орқасига тақиб юрадиган 
аркалық 
машҳурдир. 
Манбалардан маълум бўлишича, илгарилари 
аркалық
босма баҳялар, тошлар 
билан безатилган. Қадимда бундай тақинчоқларни қизлар елкаларига тушиб 
турган, ўрилган сочларига тақиб юрганлар
. 
XX асрнинг биринчи чорагидан 
бошлаб қирҳиз қиз–жувонлари 
аркалық
тақмаганлар. Бошқирдлар 
аркалығи
– йўл–йўл матодан тикилган бўлиб, унга тангалар қадаб чиқилган. 
Қирғиз аёллари соч учларига осилчоқ осиб юрганлар. Шимолда 
яшайдиган қирғизларнинг қадимги шокилдалари: 
чач уштук
ёки 
чач 
мончоқ 
(узунлиги 60см ва ундан ортиқ) бўлган, яна кумуш шокилда – 
чолпу 
урф бўлган. Чач мончоқ – соч мунчоғи учбурчак ёки фигурали пластинка 

---

221 
шаклида, Иссиқкўл чолпулари эса катта–катта пластинкали, жимжимадор 
ёки силлиқ бўлган. Чолпулар юмалоқ, нақшин тангалардан иборат бўлиб, 
бундай шокилдалар –