D. R. Abdikarimova, G. M. Bekimbetova

Tayanch so‘z va iboralar: 
narx, qiymat, xarajat, mulkning 
birlamchi qiymati, mulkning qoldiq qiymati, utilizatsiya qiymati, 
mulkning soliq solish qiymati,
 foydalanish qiymati, 
realizatsiya 
narxi, sotuvchi narxi, iste’molchi narxi, mulk obyekti narxi.
Nazorat savollari:
1. Qiymat va narx, xarajatlar va tannarx tushunchasiga ta’rif bering.
2. Qiymat va narx, xarajatlar va tannarxni hisoblash usullarini bayon 
eting.
1
 O‘zR 9-MBMS «Biznes qiymatini baholash» (2009-yil 6-oktabr) – 
ma’lumotlari asosida tayyorlandi.

---

101
VI bob.
 MULKNI BAHOLASHGA YONDASHUVLAR
6.1. MULK QIYMATINI BAHOLASHNING DAROMAD 
YONDASHUVI
Ko‘chmas mulkni baholashdagi bosh muammo – bu asos sifatida 
obyektning o‘tmishi va hozirgi ahvoli to‘g‘risidagi ma’lumotlarni 
aniqlash va kelgusi holati maqbul bashoratlarini topishdan iborat. 
Baho berishda bu yondashuvlar bir-birini istisno qilmay, balki 
o‘zaro to‘ldiradi va ulardan har biri bir necha usullarni birlashtiradi.
 Bu usullarni hisob-kitoblarni bajarish jarayoniga nisbatan o‘z 
yondashuvlari bo‘yicha tasniflash mumkin. 
 Mutaxassislarda eng ko‘p tarqalgan, shu tasnif bo‘yicha 
ko‘chmas mulkni baholash usullari uchta guruhga birlashgan: 
1) daromadli yondashuv;
2) xarajatli yondashuv;
3) qiyosiy yondashuv.
Baholanayotgan obyekt qiymati kutilayotgan daromadlar miq-
dori bilan aniqlanadi. Baholash potensial mulkdor uchun o‘zini 
qiziqtirgan davr uchun bo‘lg‘usi daromadlarning joriy qiymatiga 
nisbatan ko‘proq miqdorda to‘lamasligi haqida taxminga asoslanadi.