•d a V r n a s h r iy o t I t o s h k e n t

Aqlli  b u yu m la r

71

Radio  va  telegraflar  orqali 

qanchadan-qancha  inson- 

larning  hayoti  saqlanib  qolingan. 

Ular  yordamida  talofat  ko'rgan 

kema  va  samolyotlar  efirga  SOS 

signalini 

yuborishga 

muvaffaq 

bo'lishgan  va  o'zlari  turgan  joy 

manzili  haqida  bemalol  xabar 

bera olishgan.

ligi  aniqlandi.  Shunday  qilib  simsiz  te ­

legraf, ya’ni radiostansiya yaratildi.

Aloqa  vositalarining  rivojlanishidagi 

keyingi  bosqich  -   insonning  jonli  ovo- 

zini elektr signalga aylantirib beradigan 

uskuna  bo'ldi.  Shotlandiyalik  shifokor 

Aleksandr  Bell  o'ylab  topgan  ixtiro 

telefo n  deb  nomlandi.  M a’nosi  -   ma­

sofaga tovush  uzatishdir.

Telefon  orqali  ilk  suhbat  1876- 

yilda  bo'lib  o'tgan.  Qadimiy  telefon- 

lar  zamonaviy  qurilm alarga  mutla- 

qo  o ‘xshamasa-da,  bir  xil  vazifani 

bajargan.  M ikrofon  yordam ida  tovush 

tebranishlarini  elektr  tebranishlarga 

o'zgartirib,  simlar  orqali  boshqa  abo- 

nentgayuborgan. Go'shakdagi maxsus 

moslama  esa  aynan  shu  jarayonning 

aksini  bajarib,  suhbatdoshning  ovozi- 

ni  qanchalik  uzoq  masofada  bo'lmasin 

yetkazib bergan.

---