D. A. Shadibekova

3.2.1-jadval 
Rivojlangan mamlakatlarda 1995-2015 yillarda xizmat ko„rsatish 
sohasida mehnat unumdorligi o„sish daradasi (%da) 
Yillar 
Germaniya 
Fransiya 
Angliya 
Yaponiya 
AQSH 
1995 
2,6 
2,6 
1,7 
2,3 
0,2 
2015 
2,0 
1,9 
0,8 
1,9 
0,1 
 
Manbaa: 
Maha devan R.New Currents in Productivity Analysis. Where To Now? – APO. 2015. P-40
Jadvaldan ko‗rinib turibdiki, xizmat sohasida mehnat unumdorligini pasayishi 
barcha mamalakatlarda ro‗y bergan, ayniqsa Fransiyada (2,6 % dan 1,9 % gacha), 
Angliyada (1,7 %dan 0,8
% gacha), Germaniyada (2,6 % dan 2,0 % gacha) mazkur 
ko‗rsatkichni pasayish tendensiyasi yuqoriroq bo‗lgan. 
Umuman xizmat ko‗rsatish sohasida samaradorlik darajasi sanoat va qishloq 
xo‗jaligiga nisbatan past darajada ekanligini ko‗rishmiz mumkin. 

---

110 
Tadqiqotlar shuni ko‗rsatmoqdaki, bugungi kunda axborot texnologiyalari 
moddiy ne‘matlar ishlab chiqaradigan tarmoqlarda samaradorlikni oshishiga olib 
kelishini hech bir iqtisodchi inkor qilmaydi, ammo uning iqtisodiyotning boshqa 
tarmoqlariga ta‘siri masalalari ochiq qolmoqda. Bunga bog‗liq holda, sanoatga 
nisbatan xizmat ko‗rsatish sohasida ish bilan bandlikni yuqori ekanligini ko‗pchilik 
xorij iqtisodchilari xizmat ko‗rsatish sohasida samaradorlikni industrial 
tarmoqlarga nisbatan pastligi bilan ifodalaydilar. 
1987 yilda R.Solou tomonidan ishlab chiqilgan ―Unumdorlik paradoksi‖
33
ga 
ko‗ra kompyuter texnologiyalari uchun qilingan investitsiya hajmining o‗sib 
borishi, unga mos holda xizmat ko‗rsatish sohasida unumdorlikni oshishiga olib 
kelmagan. Xizmatlarning turli-tumanligi va xilma-xilligi Dj.Zingelman
34
tomonidan e‘tirof etilgan va u xizmatlarni ishlab chiqarish, iste‘mol, ijtimoiy va 
taqsimot xizmatlariga tasniflagan (3.2.1-rasm).