D. A. Mamatqulov bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi asoslari



Download 3,07 Mb.
Pdf ko'rish
bet93/187
Sana29.12.2021
Hajmi3,07 Mb.
#82154
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   187
Bog'liq
Bolalar anatomiyasi

 
JIGAR 
Jigar organizmdagi eng yirik bez bo‗lib, vazni 1,5 kg ga etadi. U to‗q qo‗ng‗ir 
rangli,  zich  hujayralardan  tuzilgan.  Jigarning  kattaligi  o‗ngdan  chapga  20-22  sm, 
oldidan  orqaga  30-36  sm  bo‗lib,  katta  qismi  o‗ng  qovurg‗alar  tagida,  kichik 


85 
 
bo‗lagigina  qorin  bo‗shlig‗ining  chap  qismida  joylashgan.  Uning  yuqori  cheti 
o‗ngda  qovurg‗aga  tegib,  chapda  qovurg‗alar  oralig‗ida  turadi.  Tashqi  tomondan 
jigarni  maxsus  biriktiruvchi  to‗qima  kapsulasi  o‗rab  turadi.  Bu  kapsulaning  usti, 
orqa  chetidan  tashqari,  qorin  pardasi  diafragma  bilan  o‗ralgan.  Jigar  diafragmaga 
o‗roqsimon  bog‗lag‗ich,  tosh  bog‗lag‗ich  bilan  birikib  turadi.  O‗roqsimon 
bog‗lag‗ich jigarni katta o‗ng va kichik chap pallaga ajratadi. 
Jigarning  pastki  yuzasi  pastga  qaragan  bo‗lib,  unda  ikkita  egat,  ikkita 
uzunasiga  ketgan  egat  va  ko‗ndalang  egat  yotadi.  Jigar  to‗rt  pallaga:  katta  o‗ng, 
kichik  chap,  dumsimon  va  kvadrat  pallaga  bo‗linadi.  Bu  pallalar  bog‗lag‗ichlar 
orqali bir-biriga birikkan. Jigarning pastki yuzasida jigar qopqa venasi joylashgan, 
undan ovqat  hazm qilish kanalidan qaytgan venalar, limfa yo‗llari, jigar arteriyasi 
va o‗t yo‗li, nervlar o‗tadi. Jigar diametri 1,5 mm dan katta bo‗lmagan murakkab 
naychali  bo‗laklardan  tuzilgan  bo‗lib,  har  bir  bo‗lak  ko‗p  qirrali  prizmaga 
o‗xshaydi. Bo‗laklarda arteriya va vena kapillarlarining qalin to‗ri bor. Kapillarlar 
bo‗lakchaning  markaziy venasiga qo‗shiladi. Jigar hujayralari Kupper xujayralari 
deb  ataladi,  ular  kuchli  fagotsitar  xususiyatga  ega.  Bo‗lakchalardagi  bez 
hujayralari orasida  juda  mayda  o‗t  yo‗llari  bo‗lib,  ular qo‗shilib,  o‗t  kapillarlarini 
hosil  qiladi.  Qon  kapillarlar  orqali  jigar  bo‗lakchasining  markaziga  tomon  oqadi, 
o‗t  esa,  aksincha,  hujayralar  opasidagi  yo‗llardan  yig‗ilib,  bo‗lakcha  markazidan 
chetga tomon oqadi. 
Jigar boshqa organlarga nisbatan qon bilan yaxshi ta‘minlangan bo‗lib, unda 
kapillarlar ikki qator to‗r hosil qiladi. 
Jigar  bir  sutkada  uzluksiz  ravishda  1-2  litrga  yaqin  o‗t  suyuqligi  ishlab 
chiqaradi.  Ishlab  chiqarilgan  o‗tning  bir  qismi  konsentrlangan  xolda  o‗t  pufagida 
yig‗iladi.  O‗t  pufagi  noksimon  shaklda,  u  jigarning  orqasida  joylashgan.  O‗t 
pufagining  tanasi  va  bo‗yni  farq  qilinadi.  Uning    hajmi  o‗rta  xisobda  60  sm, 
ichakda  ovqat    hazm  bo‗layotganda  o‗t  suyuqligi  umumiy  o‗t  yo‗liga  quyiladi. 
Jigar  ichakka  ovqat  hazm  qilishda  muxim  ahamiyatga  ega  bo‗lgan  o‗t  suyuqligi 


86 
 
ishlab  chiqaradi,  va  unda  ortiqcha  glyukoza  glikogen  holida  to‗planadi.  Jigarda 
20% qon zahira holda saqlanadi.  

Download 3,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   187




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish