D. A. Mamatqulov bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi asoslari

Me‟da osti bezi. Me‘da osti bezi tanadagi yirik bezlardan biri hisoblanadi, u 
bel  umurtqasi  sathida  me‘daning  orqasida,  qorin  orqa  devorining  yonida 

---

82 
 
joylashgan.  Bu  bez  tuzilishiga  ko‗ra,  alveola  naychali  bezlarga  kiradi,  vazni  60-
80g,  uzunligi  20  sm.  U  uch  qismdan:  boshcha,  tana  va  dum  qismdan  iborat. 
Bezning boshchasi o‗n ikki barmoq ichak egriligida joylashgan bo‗lib, dumi ichak, 
buyrak va taloqqa taqaladi. Qorin pardasi bezni faqat old va past tomondan o‗rab 
turadi.  Me‘da  osti  bezining  yo‗li  o‗n  ikki  barmoq  ichakning  orqa  devoridagi 
umumiy  o‗t  yo‗li  bilan  birgalikda  ochiladi.  Me‘da  osti  bezi  ovqat  hazm  qilishda 
muxim  rol  o‗ynaydigan  shira  ishlab  chiqaradi.  Uning  orolchalar  deb  nomlangan 
alohida  hujayralari  insulin  gormoni  ishlab  chiqaradi.  Bezning  bu  ichki  sekretsiya 
funksiyasi  deb  ataladi.  Ishlab  chiqarilgan  gormon  qonga  quyiladi.  Shunday  qilib, 
me‘da osti bezi aralash - ham tashqi, ham ichki sekretsiya bezlariga kiradi.