D. A. Mamatqulov bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi asoslari

     
     
 
 
26-rasm. Qizilo„ngach va oshqozonning tuzilishi. 
Qizilo„ngach.  Qizilo‗ngach  halqumni  me‘da  bilan  birlashtiruvchi  muskul 
naydan iborat. Uning uzunligi 25 sm bo‗lib, 6-bo‗yin umurtqasidan boshlanib, XII 
ko‗krak  umurtqasigacha  davom  etadi.  Qizilo‗ngach  traxeyaning  orqasida 
joylashgan. U 3 qismdan: bo‗yin, ko‗krak va qorin qismlardan iborat. Qizilo‗ngach 
devori  uch  qavatdan  tuzilgan  bo‗lib,  tashqisi  -  seroz,  o‗rtasi  -  muskul,  ichkisi  - 
shilliq pardadan iborat. Seroz qavat qizilo‗ngachni tashqi tomondan o‗rab turuvchi 
biriktiruvchi  to‗qima  bo‗lib,  boshqa  organlarga  birikib  turadi.  O‗rta  qavatning 
yuqorigi  qismi  ixtiyoriy,  pastki  qismi  ixtiyorsiz  muskul  to‗qimalaridan  tuzilgan. 
Ichki  qavat  epiteliy  to‗qimasidan  tuzilgan.  Shilliq  qavat  qizilo‗ngachni  unga 
tushgan  ba‘zi  qattiq  ovqat  luqmalaridan  himoya  qiladi.  Qizilo‗ngachning 

---

80 
 
boshlanish  qismi  traxeyaning  bronxlarga  bo‗lingan  qismiga  to‗g‗ri  kelgan  joy  va 
diafragmadan o‗tayotgan qismi biroz toraygan bo‗ladi.     
Me‟da.  Me‘da  ovqat  hazm  qilish  organlarining  eng  keng  qismi  bo‗lib,  chap 
tomonda  qovurg‗alar  ostida,  diafragmaning  tagida,  o‗ngda  yotadi.  Me‘daning 
shakli ovqat bilan to‗lishiga qarab, shoxsimon, noksimon bo‗ladi.   
So„lak bezlari. Og‗iz bo‗shlig‗ida tarqoq holdagi mayda va to‗plangan yirik 
so‗lak bezlari bo‗lib, ular har doim so‗lak ishlab chiqarib, og‗izni namlab turadi va 
ovqatni qisman bo‗lishda ishtirok etadi. Tarqoq holdagi mayda bezlar labda, lunjda 
joylashgan. Yirik bezlarga quloq oldi, jag‗ osti va til osti bezlari kiradi.