D. A. Mamatqulov bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi asoslari

So„rilish.  Oziq  moddalari xazm  sistemasida kimyoviy  va  mexanik  ta‘sirlar 
natijasida parchalanib, suvda erigan holga kelgandan so‗ng ichak devorlaridan qon 
tomirlari va limfaga so‗riladi. Me‘dada suv, alkogol, ba‘zi oziqa moddalar, qisman 
uglevodlar  so‗rila  boshlaydi.  Yangi  tug‗ilgan  bolalarda  me‘dada  oziq  moddalar 
so‗riladi.  Yosh  ortishi  bilan  so‗rilish  kamayadi.  Ichakning  shilliq  qavatida  juda 
ko‗p miqdorda so‗rg‗ichlar bo‗lib ular(har bir mm
2
 22-40 ta) qon tomirlariga juda 
boy  bo‗ladi.  Oqsillar  ichak  devorlaridan  aminokislotalar  holida,  uglevodlar 
monosaharidlar  holida,  yog‗lar  yog‗  kislotasi  va  glitsirin  holida  qon  va  limfaga 
so‗riladi. Bolalarda ichakdan juda oz miqdorda oqsillar so‗riladi. Suv va uglevod 
yo‗g‗on  ichak  devorlaridan  yaxshi  so‗riladi.  Bolalar  ichagida  aminokislotalar  va 
monosaharidlarni  so‗rilishi  katta  odamdagi  so‗rilishga  nisbatan  tez  bo‗ladi. 
Bolaning  yoshi  ortishi  bilan  so‗rilish  kamayadi.  Shuningdek  tuzlarning  so‗rilishi 
ham  susayadi.  Tuzlarning  so‗rilishi  maktab  o‗quvchilarida  bog‗cha  bolalariga 
nisbatan  2  marta  ortiq.  Jinsiy  balog‗at  yoshida  so‗rilish  yana  kamayadi.  Issiq 
sharoitda  bolalarning  ovqatlanish  vaqti  va  gigienasiga  e‘tibor  berish  kerak.  Bu 
sharoitda bog‗cha yoshidagi bolalarda yog‗ning hazm bo‗lishi qiyinlashadi, chunki 
yuqori  temperaturada  me‘da,  ichak,  me‘da  osti  bezidan  shirani  ajralishi,  me‘da 
shirasining kislotaligi juda kamayib ketadi. Buning natijasida ba‘zi ovqatlar hazm 
bo‗lmay,  hazm  kanallida  chiriy  boshlaydi.  Buning  natijasida  bolada  turli 
mikroblarga qarshi kurash qobiliyati susayadi.