D. A. Mamatqulov bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi asoslari

Adolf Faller. “Michael Schuenke –The Human Body-“An Introduction to Structure  and 
Function”Thieme  Stuttgard” New York http: 
www.bestmedbook.com
 2004. 81bet
  

---

26 
 
qoidalarga  uyda  stolda  ishlagan  vaqtda  ham  rioya  qilish  kerak.  Tor  va  poshnasi 
baland  poyabzal  kiyish  yaramaydi,  bunday  poyabzal  kiyilsa,  chanok.  suyagi, 
shuningdek,  oyoqning  tagi  noto‗gri  rivojlanadi  (oyoqning  tagi  yassi,  barmoqlari 
esa egri bugri bo‗lib qoladi). 
Suyak  sinishi.  Suyak  qanchalik  mustaxkam  bo‗lmasin  sinishi  mumkin. 
Kupincha, qo‗l va oyoqlarnning uzun suyaklari sinadi. 
Odam  yoshlik  vaqtida,  suyak  usti  pardasi  ichki  qatlamidagi  xujayralar  zo‗r 
berib  kupayishi  natijasida,  singan  suyaklar  juda  tez  bitib  ketadi.  Katta  odamda 
suyak  usti  pardasini  ko‗payishi  passivroq  bo‗ladi  va  singan  suyaklarning  bitishi 
uzoq davom etadi. Keksaygan kishi suyaklarining bitishi juda qiyin bo‗ladi. 
Suyagi singan qo‗l yoki oyoqni mutlaqo qimirlamaydigan qilib qo‗yish kerak. 
Buning uchun  unga  shina qo‗yib  bog‗lash  zarur.  Shina  sifatida  ensiz  taxta,  qattiq 
karton,  tayoq  va  shu  kabilardan  foydalanilsa  bo‗ladi.  Singan  suyaklar  surilib 
ketmasligi uchun shina suyakning ikki uchidan ancha o‗tib turishi kerak. Masalan, 
bilak suyagi singan bo‗lsa, qo‗yilgan shinaning bir uchi barmoqlar ustida, ikkinchi 
uchi tirsakdan yuqoriroqda turishi kerak, shikastlangan qo‗l yoki oyoqga yumshoq 
narsa  (paxta,  sochiq)  o‗raladi  va  unga  shina  qo‗yib,  ustidan  doka  bilan  qattiq 
(ammo  qon  aylanish  to‗xtab  qolmaydigan  darajada)  bog‗lanadi.  shkastlangan 
kishiga  birinchi  yordam  berilgandan  keyin,  uni  darxol  kasalxonaga  olib  borish 
zarur.