Collegium humanum varshava menejment universiteti andijon filiali psixologiya

Xarakterning variativ tipi
– muhitga tashqi baqaror nuqtai nazar orqali 
moslashadigan; shaxs rivojlanishining quyi darajasi, xulq-atvor barqaror umumiy 
usulining mavjud emasligi xaqida dalolat beradi. Bunday tipdagi odamlar ichki 
olamining soddaligi bilan farqlanadi; ularning yashash uchun kurashi to‗g‗ri chiziq 
bo‗yicha amalga oshiriladi, ular shubhalanish va ikkilanishlarni namoyon 
qilmaydilar, alohida ichki chegaralarga ega emas, ularga to‗siqlarning faqat tashqi 
turi ma‘lum. Ichki olamni tashqi sharoitlarga moslashtirish, to‗g‗rilash, 
monandlash – bunday odamlar moslashishining umumiy usullari shulardan iborat. 
Xarakterlar tipologiyasining asosini shaxsning etakchi yo‗nalganligi ham 
tashkil etishi mumkin. Mashxur nemis faylasufi va psixologi eduard shpranger 
shaxsning etakchi yo‗nalganligi bo‗yicha quyidagi tiplarni keltiradi:
1.
 Ilmiy odam
. Faqat yagona ehtiros – tushuntirishga, aloqalarni o‗rnatishga, 
nazariy bilimlarni ishlab chiqishga olib boruvchi ehtirosga egadir. Uning 
kechinmalari voqeiy hayotdan uzilgan bo‗lib, bilish imkoniyatining mavjud 
emasligidan tushkunlikka tushishi, nazariy kashfiyotdan zavqlanishi mumkin. 
Unga faqat bilish metodlarining sofligi – qanday bo‗lsada, haqiqatga erishish 
qadrliroqdir.

---

226 
2