Chuvalchanglar tipi. Odam askaridasi va



Download 1,33 Mb.
Pdf ko'rish
Sana02.04.2022
Hajmi1,33 Mb.
#524293
Bog'liq
6-mavzu



YUMALOQ 
CHUVALCHANGLAR TIPI. 
ODAM ASKARIDASI VA 
OSTRITSA. 


Toʻgarak chuvalchanglarning morfoligik elementlari: 
a-askaridaning ko‘ndalang kesmasi: 1-kutikula, 2-gipoderma, 3-muskulatura, 4-birlamchi tana boʻshligʻi, 5-
dorsal nerv, 6-ichak, 7-ajratuvchi kanal, bachadon, 9-tuxum yoʻllari, 10-tuxumdon, 11-ventral nerv; b-
kutikula tuzilishi sxemasi: 1-tashki qavat, 2-gomogen qavat, 3-ichki qavat, 
4-bazal membrana, 5-tashqi qavatdagi kanallar; v-fagotsitar hujayra; g-ajratuvchi sistema: 1-ekskretor 
hujayra, 2-yon ajratuvchi hujayralar, 3-ajratuvchi teshik; d-nerv sistemasi: 1-sezgir nerv oxirlari, 2-nerv 
gangliyalari, 3-xalkum oldi nerv xalaqasi, 4-dorsal nerv stvoli, 5-ventral 
nerv stvoli, 6-yon nerv stvollar 


Yumaloq chuvalchanglar — Nematodalar 
-tanasi choʻziq silindrsimon shaklda, ikki tomoni uchlangan 
-tanasi segmentlarga boʻlinmagan, koʻndalang kesim doira shaklida 
-teri mushak xaltasi – kutikula, gipoderma va mushaklardan iborat 
-birlamchi tana boʻshligʻi bor 
-Hazm, ayirish, nerv va jinsiy organlari rivojlangan 
Odam askaridasi – Ascaris lumricoides – askaridoz kasalligi qoʻzgʻatuvchisi 


Yumaloq chuvalchanglar — Nemathelminthes tipiga 
xarakteristika 
• Embrional rivajlanishi uch qavat: ekto, 
endo, mezodermadan iboradi; 
• Teri - mushak xaltasi va birlamchi tana 
bo‘shlig‘iga ega; 
• Billateral simmetrik; 
• Rivojlangan organlar sistmasiga (mushak, 
ovqat xazm qilish, ayirish, nerv, jinsiy) ega; 
• Jinsiy jixatdan ayrim jinsli. 


Asl yumaloq chuvalchanglar - Nematoda 
• Odam askaridasi – Ascaris lumbricoides 
• Ostritsa — Enterobius vermicularis 
• Qil boshli gijja – Trichocerphalus trichiurus 
• Egri boshli gijja – Ancylostoma duodenale 
• Trixinella – Trichinella spiralis 
• Rishta – Dracunculus medinensis 
• Qilsimon gijja — Filariya bankrofti 


Odam askaridasi (Ascaris lumricoides) 
• Askaridoz qo‘zgatuvchisi 
• Ingichka ichakda parazitlik 
qiladi 
Shimol va saxrolardan 
tashqari xamma xududda. 
tarqalgan 
• Ayrim jinsli 
• Urgochisining uzunligi - 40 
sm, jinsiy organlari - juft 
• Erkagining uzunligi - 20-25 
sm, orqa uchi qorin tomonga 
egilgan, jinsiy organlari - toq 


Odam askaridasi 


• Teri-muskul 
qopchasi kutikula, 
gipoderma va 
muskul qavatlardan 
tuzilgan 
• Birlamchi tana 
bo‘shlig‘i mavjud 
Ovqat xazm qilish
ayirish, nerv 
sistemalari 
rivojlangan 
Odam askaridasi (ascaris lumricoides 


Odam askaridasining morfologiyasi hamda rivojlanish sikli (Ascaris lumbricoides): 
a - lichinkalarning gepatopulmonal migratsiyasining sxemasi: 1 – ogʻiz, 2 
ingichka ichak, 3 - jigar, 4 - yurak, 5 - o‘pka 
6 - ichki tuzilish: 1 – xalqum oldi nerv xalqasi, 2 - anal teshigi 3 - ajratuvchi 
kanal, 4 - tuxum yoʻli, 5 - qin. 6 - bachadon, 
7 - tuxumdon, 9 - ichak; v - rivojlanish sikli: 1 - xoʻjayin organizmidagi 
yetilgan askaridalar, 2 - urugʻlangan tuxum, 
3 – invazion tuxum, 4 - yuqish faktori 


Odam askaridasininv hayot sikli 
• Antroponoz— faqat odam 
organizmida 
parazitlik qiladi 
• Geogelʼmint 
• Odam uchun invazion — 
lichinkali tuxumlar 
• Migratsiya davrini o‘tadi 
• Lichinkalar migratsiyasi 
2 xafta davom etadi 
• Yetuk shaklga aylanish 
uchun 70-75 kun ketadi 
• Yetuk shakli 1 yilgacha 
yashashi mumkin 


Trixinella - Trichinella spiralis 
odamlarda trixinellez kasallik 
qo‘zg‘atuvchisi 
Ostritsa - Enterobius vermicularis -
enterebioz kasalligi qo'zg'atuvchisi 


Ostritsa (enterobius virmicularis): 
a - urg‘ochi ostritsaning tuzilishi: 1 - ogʻiz, 2- vezikula, 3 - qiziloʻngach, 4 - 
bulbus (qiziloʻngachning kengaygan qismi), 
5- ichak, 6 - tuxumdon, 7 - anal teshigi, 8 - bachadon, 9- ogʻiz teshigi; b - 
ostritsaning rivojlanish sikli: 1 -xoʻjayin organizmidagi jinsiy yetilgan urg‘ochi, 2- 
yetilmagan tuxum, 3 - yetilgan tuxum, 4 - yuqish faktori. 


Ostritsa — Enterobius vermicularis — enterobioz 
kasalligini qo'zg'atuvchisi 
• Odamning ingichka 
ichagi pastki qismida va 
yo‘g‘on ichakning 
boshlangich qismida 
parazitlik qiladi 
• Urgochisini uzunligi - 
10-12 mm, erkagi-5 
mm, 
orqa kismi spiralsimon 
o‘ralgan; 


• Xarakterli belgilari: 
Vezikula – tana oldingi 
qismida pufaksimon tuzilma; 
Bulbus – qizilo'ngach keyingi 
qismi; 
Bu tuzilmalar parazitning 
ichak devoriga yopishib 
joylashishiga yordam beradi; 
• Parazit ichak suyuqligi bilan, 
baʼzan qon bilan oziqlanadi; 
Ostritsa — Enterobius vermicularis — antroponoz kasalliklar 
guruhiga kiradi 


• Patogen taʼsiri: - Parazit 
tuxum qo'ygan joy qattik qichishi 
bolalarning asabiylashishi uyqusizlikka 
sabab 
bo'ladi; - Ayollarda jinsiy aʼzolar 
yallig'lanishi mumkin; 
• Laboratoriya tashxisi: 
Terining anus atrofi burmalaridan 
surtma olinib,preparat tayyorlanib, 
mikroskop ostida tuxumlari aniqlanadi; 
Ostritsa - Enterobius vermicularis - patogen ta'siri 
va labarotoriya tashxisi 


E'TIBORINGIZ UCHUN 


RAHMAT! 

Download 1,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish