Chorva, parranda va baliq mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash

Qoramollarning asosiy zotlari
Go‘shtdor zotlar. Qozoqi oqbosh zotL Bu zot Qozog‘iston jaydari sigirlarini gereford zotli go‘shtdor zot buqalari bilan chatishtirish asosida yaratilgan. Zotning asosiy tarqalgan va boqiladigan zonalari Qozog‘iston viloyatlari, rossiyaning orenburg va volgograd viloyati hisoblanadi. 0 ‘zbekistonning jizzax, samarqand viloyatlarida va qoraqalpog'iston respublikasi xo‘jaliklarida uchraydi. Bu zot issiq va sovuq iqlimga, cho‘l va turli xil yaylov sharoitiga yaxshi moslashgan. Rangi qizil, gilos rangida, boshi,
20



peshonasi keng, bo‘yni kalta va yo‘g‘on. Yelkasi keng va tekis. Ko‘kragi keng hajmli. Tanasining old qis- mi kuchli rivojlangan va yumaloqlashgan. Oyoqlari kalta va yo‘g‘on, gavdasiga nisbatan tik joylashgan. Muskulaturasi yaxshi rivojlangan. Teri ostidagi moy qismi dumi tanaga birikkan yerida, son qismida va qobirg'alarida yaxshi ifodalangan. Yirik nasldor buqalari 1100 kg, sigirlari esa 540 kg tosh bosadi.
Qalmoqi zot. Bu zotning rangi qizil, qizil-ola, malla, targ‘il, qo‘ng‘ir va turli ranglardan iborat bo‘lib, qattiq sovuq va issiq haroratli zonalar sharoitiga yaxshi moslashgan. Bu zot ko‘chmanchi qalmoq xal- qi tomonidan tanlash va saralash ishlari natijasida bundan 370 yil muqaddam yaratilgan. Yirik nasldor buqalari 650-800 kg go‘sht beradi. Sutidagi yog‘ miqdori - 4,2-4,4%. Keng tarqalgan zonalari: qalmoq o‘lkasi, astraxan, rostov, aktyubinsk va jambul viloyati xo‘jaliklari boTib, ba’zan boshqa viloyatlarda ham boqiladi. Shuningdek, qoraqalpog‘istonning orol dengi- ziga yaqin xo‘jaliklarda ham uchraydi.
Gereford zotl. Bu zot Angliyadan keltirilgan. Rangi qizil, boshi, ko‘krak osti, qorin va oyoqlari oq. Yirik buqalari 800-850 kg, sigirlari 490-580 kg. So‘yim chiqimi 65-68%. Sigirlari bir laktatsiyada 1200-1400 kg sut beradi. Sutining yog‘dorligi 3,9-4,0%. Keng tarqalgan zonasi: rostov viloyati, stavropol oTkasi, QozogTston va markaziy osiyo davlatlari xo‘jaliklari hisoblanadi. Gereford zotli mollaming boshi ki- chik, bo‘yni kalta va yo‘g‘on, oyoqlari tanasiga ko‘ra tik joylashgan va kalta, hamda yo‘g‘on ko‘rinishda. Iste'mol qilgan ozig‘i asosan go‘sht tayyorlashga sarflanadi. Go‘shti nihoyatda sifatli, lazzatli va mayin. Go‘shtining marmarlik xususiyati yuqori darajada rivojlangan.