Chokan valixonov

^ ■ W Y*** ^ Lk$
Lc t J. j Li b U. dJb L

UELIXONOV 2
. ^ ^ _ ^.'^ *rr~ ^t 39
\2MVt 39
*uu~G-~ fp&* « 4shliA 39
Cho'qon Shsht Valixonov . 63
^J^-^khs^srs^ * 102
^GrQ^%'&:W% *p 104

1 z tjj Zjj I f 2 (j lw (_3 ^ y^ jyi)
ysLj ^^jyj ^ y ^ I iS*'^ j,j*j yj LT ^- ^ ytr* ty*
^JULL CS)!yxCj J^u Jo [cfL*:>^jI] (j f
d.£>y>~ Y^ -aXIa-J
Lj l 5 (3^-5*^ O •^ ^c: J ^

UELIXONOV 2
. ^ ^ _ ^.'^ *rr~ ^t 39
\2MVt 39
*uu~G-~ fp&* « 4shliA 39
Cho'qon Shsht Valixonov . 63
^J^-^khs^srs^ * 102
^GrQ^%'&:W% *p 104

U 3jyl jy LS^ ^ fwUlc^jj
Jjf J.jf O'* (jfjjli^l _;blj ^jjyi jy
^jL i.) yj Lsj. Jjf (jri^

L (-5 *_) f ^ J ^ LS lS ^\ji
uUJjb
^.j jLo L>uV^x^j ^)Lal>3 //
sZCho^-» ³ cr^
^j)LX ^b
jj 15 ^^5 wL* f 2 f^JL Lj L> J £*^jLw ft
( _e- y^ ^ ^ (,_S w^~* f ^ L -Y*^ ^
cJjJuJ ^V J.jf _jL5b j.xj L*Jj.j ( jLc^U
Bu (J~^" _J^ ^j^L^Jbf
J^ ^J JuJ-t ] cr~* va Y O j
_jY c3^ u ^b^J^-wjj
_j*^—'J— ¹¹ ls^ ^ ^C ^ ^A ~
La Jj ^_ _ _ _
(^5 j J f i^y~> b (^5^
(3j^j-* c3^ u f
Jj^! o ^“—'tt £L;^ j -lkz
l 5 L5f f ^ ^ [ J Loj3^ ^
^ oIaaj
V ^f *jJ.j ^f
'-S cr'^-rf
y1*Y_,b ^ja^i
L-^ LaX> 3 ^ L^w^j
sZCH * ^ - ^ (Jr! ² ^ C -J ^
^Li f Lj ^j_ 5 f ^
L-5 f l5 Lc^.* yi^*j

UELIXONOV 2
. ^ ^ _ ^.'^ *rr~ ^t 39
\2MVt 39
*uu~G-~ fp&* « 4shliA 39
Cho'qon Shsht Valixonov . 63
^J^-^khs^srs^ * 102
^GrQ^%'&:W% *p 104

(j-jJjf c3>^j^ (J*3jy.
I y>JL^“ Lj ^ [ 3 L> Lj ^*^Lx>j
£j jiiIj I l^j ^ (jj LaJ jj J j [ ^jLa^P <3-?-?>* l 3^^ c3^
(jLJjj JJ.J ^Ij Lj JjI
C^llxJ ^J ( CJ L> f _J 0 3 ^ XJ
0 ^ (Jj f ^ J ^ ® ^
. ^jL+.'b-jS'" wXj 3 o wX5^

3 jild. II O. M. Kovalevskiy N. A. Polevoyga ¹² . Yorliq 1392 ¹³ yilda Temur saltanatlarining qudratli vayronkori tomonidan taxtdan mahrum bo'lgan To'xtamish ­Donga qochib ketganida yozilgan.
30 jild. II Toʻxtamishevning Polsha qirolichasiga soʻzi ­.
Bilib, biz birodarimizga (buni) buyuk saltanatning dasturxonida o'tirganimizni beramiz. Agar men birinchi bo‘lib shoh dasturxoniga o‘tirgan bo‘lsam, sizga ilm berish uchun Asan va Kotlubug ^{14 yubordim} va bizning yeydiganlar sizni shahar ostidan topdilar, Troki ¹⁵ turganingizda sizni elchingiz Litvin bizga yubordi. Nevoist Ou nomi bilan do‘st bo‘lib, yoz fasli bizning qabilalarimiz (k) Bekbulat va Xo‘ja Medin ¹⁶ ning tiqilishi uchun chegara bo‘ldi 16 dushman va pa(lar)ning ustozlari biz uchun bostirib keldi va hatto Bekgich va Turduchak Berdi Davyd Tiknya ^{17 timga bostirib keldi.} boshoq

xizmatkorlarim edi va siznikilar bizga dushman bo'ldi va oh men xizmat ­qildim va menga birinchi koromolit ular Idikgia nomidan birini oqsoq Temirga yubordilar ¹⁸ on menga ligo mutafakkir. Idikgiev elchixonasi tomonidan yuborilgan xabarga ko'ra , Oq-sak-Temir menga Qora qum ^{19 -dan temir oyoq bilan keldi} . Shunda Oqsak bizga shunchalik yashirincha keldiki, bizda hech qanday xabar yo'q va bir og'iz ham Alizh uni davlatimiz uchun ko'rmadi. Biz bor kuchimizni yashirishga vaqtimiz yo'q edi. hovlimizga yaqin bir narsa bor va siz bilan ular o'sha Aksoqqa qarshi Esmo bo'ldi. Tyi isnyi Bekbulat, dushmanimiz bizga xiyonat qilib, orqamizdan yugurdi. Kolp top lichia Bekbula [t] qochib ketdi, keyin butun qo'shin yugurib ketdi. Bu voqea keyinroq sodir bo'ldi. Xudo bizga, dushmanlarimizni yana berdi va barcha qo'llarimizni berdi. Biz ularga yana bizga zarar bo'lmasligi uchun aytdik. Endi men sizning oldingizga xizmatkorlarimiz Asana va Tulu-Ochjuni yubordim. ²⁰ orangizda nima borligini birodarimizga aytish uchun 30 || yer, volost hukmronligining mohiyati Oq O'rdaga yo'l berdi, keyin biz
bizga o'zimizniki bering, lekin bizning ostidagi kuchingiz nima bo'ladi va biz siz uchun bunga loyiq emasmiz, o'zingiznikini qidiring va biz sizga beramiz. Oramizda mehmon bo‘lganida esa, sizning ham, ­savdogarlarimizning ham yo‘li ochiq. Qabul qilmasdan, iflos hiylalarsiz, har bir chlvku va qora odamlarga savdo. Buning uchun hamma bizning yorlig'imizni va oltin muhrimiz bilan yubordi, aks holda u kuchli edi. Va bu yorliq O'rdaga tovuq yozi va Irichepa ²¹ oyining Dopu og'zida yozilgan . Qanday otasiz , otalaringiz qanday qilib bir vaqtning o'zida 6yle , o'zaro elchilar yuborgan, biz ham siz bilan birga bo'lishni xohlaymiz. Agar siz (m) kimgadir dushmaningizga yordam berishingiz kerak bo'lsa ham, men o'zim buning uchun sizga bor kuchim bilan yordam berishga tayyorman, faqat bizga xabar bering. Va agar pa bo'lsa, biz sizga kerak bo'lsak, siz biz uchun bir xil bo'lasiz.
To‘xtamishning ruscha maktubining birinchi varag‘ining orqa tomonida (bu xat ham ikki varaq paxta qog‘oziga yozilgan bo‘lib, ularning har biri uzunligi 6 3 ^{sm va} eni ^{22 sm} , tatarcha ­4 ⁷ /s versho [ ka]. Birinchi harfda bullock her ­head belgisini aniq ko'rish mumkin) polyakcha tarjimasi: № 3.

1. 
   nasi poshrwie nalesli was pod miastem iednym sloi^cych (Elchi Litvinning ismi ko‘rsatilmagan). Teraz posiaiem do lueb siugi nasze Asana y Tochtulucza, oznaymuii|c warn, naszemu bratu, abyscie o tym wiedzieli. A co miqdzy ziemi^, twoie Ksiqz§cie w}o£ci dawali dochod Biaiey Ordzie, to.nam nasze daycie; a co b^dzie w waszey dzierzawie pod nami, shu o to stac nie b^dziern: szukaycie w sobie, va shu ogohlantiruvchi datny. Men co bylo migdzy naui zdawna goSciom gosciniec wolny va boshqalar.
   

8 jild. || Temir-K u tluk ^{23 yorlig'iga} eslatmada (23-bet).
Burutlar orasida Jji<£bjt va Jj.iJj.-w ga boʻlinishlar ham mavjud ^.
27- bet ), muallif tarjimasiga koʻra, ruhiy hakam, ­qirgʻiz mashoyixlari orasida bir maʼnoli — avliyo 24 ^, masalan .
1 a ¹ (illj^-w. Syrnyn kerk mashoyx ²⁵ ) deb ataladigan 40 ta homiyning qabri bor ­.
JjlijjJ J jls" jj ( 29-bet). Qirg'izlarda

4. 
   *J jj Jjirjj a.SY — orqa bo'lmang
   

kambag'al odamlarga va kichik kechki ovqat uchun bukkaul bo'lmang. Binobarin ­, buqaul xon ziyofatida idish-tovoq tashuvchini bildiradi ²⁶ .
jw yta haqida (31-bet. No13 – ichaman, w. – ichaman, (32-bet, No14). Muallif parrandachilikni, lochinni tarjima qilgan. O‘rta Osiyo va qirg‘izlar orasida lochin va kim biladi bu ish ­^ yoki ^ " nomi ^ostida (^a^>2 ²⁷ , albatta, kampaniya paytida xizmatkorlar, nukerlar klani kosh , kosh).
UC> yoki U G ¹ (36-bet, № 25). Qirg‘izlar [hozir shunday deyishadi] barcha rus qishloqlari va qal’alari, Turkistonning barcha shaharlari, ­aksincha, [kent] deb ataydilar.
Janob Berezinning "Xon yorliqlari" kitobiga sharhlar
⁷ || Beshinchi belgi* ²
Sahifa 41, No 34. Qirgʻizlar ham oq va qora ­suyaklarga boʻlinadi ; oq hamma narsa yuksak va olijanob degan ma'noni anglatadi, qora esa olomon ma'nosida olingan, oddiy qirg'iz o'zini qora-kazak (oddiy qirg'iz) deb ataydi.
L* yoki L* ²⁸ (43-bet). Qirg'iz bufetchilari qishloqlarga hujum qilishdan oldin mol-mulki va otlarini tashlab ketadigan joyni lager deb atashadi.
^Jlw J., ²⁹ ^aLl (47-bet, 49-bet). Qirg'izlarda NIMA degan so'z bor har yili. ^'^za^A-m so'zini olib, uni quyidagicha tarjima qilish mumkin: har yili xalqdan ...
Jb _j f ³⁰ (47-bet, 57 -bet ) qirg‘iz tilida zaif, beparvo, ishonchli emas, ozg‘in, f JLwjl – yomon, ­ishonchli odam, <£L}L£jI Jlwjf – beparvo qilmoq, kuchli emas, degan ma’nolarni bildiradi.
ciU-lct (48-bet, 62-son) — qayg‘urmoq, xafa qilmoq, xafa qilmoq, (49-bet, 63-bet) — qirg‘izlar tomonidan talaffuz qilinadi va ma’nosi ­: albatta, albatta .

s ( ^ST R -51, No 45), muallifga ko'ra: har qanday
biror narsa uchun yuborilgan, [qirg'izlar orasida - har bir sayohatchi
va sayohatchi.
ismlar i^s ^£ c3j^> ¹ 79)
hozirda qirg'izlar orasida mavjud.
( ^ST R-54, № 99) qirgʻizlarning Chora (taminiyalik Chora-botir) dostonida Aqtachi-Alibiy bor, uni baʼzan deyiladi.
sg? - Aqtachinskiy Ali-biy. Bu Ali
biy, sheʼrga koʻra, Oʻrol yoki Saroychiq noʻgʻaylari qoʻshinidagi Oqtachi shoxchasining ajdodi; uning oilasini she'r qahramoni ­Taminlar oilasiga mansub Kichik O'rda qirg'izlari, Parikovning o'g'li botir Chora vayron qilgan. Chora - Kuchum va Qozonni egallash zamondoshi. Uruslarning sodiq Qozonni egallash niyatini eshitib, Chora qulagan shohlikka yordamga bordi; Yo'lda u Istek xoni Kuchumda (qirg'izlar boshqirdlarni stekkami yoki ostyaklar * ^{3 deb ataydilar} ) ziyofat qiladi va Qozonga 12 verstga etib bormasdan ­, ruslarni dahshatli qichqirig'i bilan dahshatga soladigan o'qni otadi va musulmonlarga xabar beradi. Kaisatskiy qahramonining yondashuvi haqida.
j wUj f - Lw * ⁴ - kumissli katta mo'yna.
[erke] - mo'g'ul - kuch, kuch; qirg'izcha degan ma'noni anglatadi
sevgimiz tufayli ustimizdan kuch beradigan odam. Bu Erke suyukli bolalarining ismi.

• 
  buyurtma [xizmat ko'rsatish, boshqarish].
  

Chingizxon Vangxonning ³² ismli o‘g‘li - ukili bala yoki ukili qudu. Rashid eddin ³³ Eke-Bieur deydi
^ Laj (Berezin boʻyicha bagʻin-xoni) bilan munosabatlarda Chingizxon bilan birga edi .
Rashid-eddinning aytishicha, uyg'urlar va ko'plab qabilalar qadimgi zamonlarda buyuk hukmdor bo'lgan Tuk u-xa na ^ jjni hurmat qilgan va eslagan , afsonaga ko'ra, daraxtdan tug'ilgan. Nayman xonlaridan biri Inak-xon-eke* ⁵ uning sharafiga Tuku-xon nomini oldi.

***■/*
k/ /^*1 »mA y <*i