Chizmachilik fanida dasturlashtirilgan kartalardan foydalanishning ilmiy-metodik asoslari

II. Nazorat kartalari

• II. Nazorat kartalari
• Karta -№1

• 1

• 2

• 4

• 3

Savol Karta	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1
2
3
4

• III. Qirqimlar mavzusiga oid nazorat kartalarining savollarga javoblar varaqasi

IV. Spravichnik (qisqa ma’lumotlar bazasi) ma’lumotlar.

Qirqimlar haqida umumiy tushuncha. Qirqimlar kesimlar kabi standart talablariga muvofiq bajariladi. Detaining ichki qismini aniqlash maqsadida qirqim deb ataluvchi shartli tasvirlash usuli qoilaniladi. Detaining ichki ko‘rinishi murakkabroq, ya'ni bir qancha sirtlardan tashkil topgan bo‘lsa, chizmani o‘qishni osonlashtirish maqsadida qirqimlar tatbiq qilinadi. Qirqimlar detalning ichki va tashqi qiyofasiga qarab qo‘llaniladi. Oddiy qirqim haqida ma’lumot berish. Detalning ichki tuzilishini aniqlash maqsadida bitta kesuvchi tekislik qo‘llanilsa, hosil bo‘lgan qirqim oddiy qirqim deyiladi. Kesuvchi tekislik proyeksiya tekisliklaridan biriga parallel qilib o‘tkazilsa, qirqim o‘sha proyeksiyalar tekisligida tasvirlanadi va o‘sha tekislik nomi bilan ataladi. Og‘ma qirqim haqida ma’lumot berish. Og‘ma qirqim. Detal sirtining biror qismi oltita asosiy ko‘rinishning hech birida qirqimda to‘g‘ri tasvirlanmaydigan bo‘lsa, og‘ma kesuvchi tekislikni proyeksiyalar tekisliklaridan biriga perpendikulyar, ikkinchisiga esa qiya qilib o‘tkaziladi va qirqim proyeksiya tekisliklaridan biriga parallel qilib joylashtiriladi.

Mahalliy qirqim haqida tushuncha berish. Mahalliy qirqim. Detallarning ba'zi bir joylarida teshik, chuqurcha va o‘yiqlar uchraydi. Ularning shaklini ko‘rsatishda mahalliy qirqimlardan foydalaniladi. Mahalliy qirqim hosil qilish uchun teshikning simmetriya o‘qi bo‘yicha kesuvchi tekislik o‘tkaziladi. Teshikdan biroz o‘tgandan s keyin detaining qirqilgan qismi fikran sindirib olinadi. Detal ko‘rinishida bu t kesuvchi tekislik fikran o‘tkaziladi. Mahalliy qirqim chegarasi ingichka to‘lqinsimon k chiziqda ko‘rsatiladi.

• Mahalliy qirqim haqida tushuncha berish. Mahalliy qirqim. Detallarning ba'zi bir joylarida teshik, chuqurcha va o‘yiqlar uchraydi. Ularning shaklini ko‘rsatishda mahalliy qirqimlardan foydalaniladi. Mahalliy qirqim hosil qilish uchun teshikning simmetriya o‘qi bo‘yicha kesuvchi tekislik o‘tkaziladi. Teshikdan biroz o‘tgandan s keyin detaining qirqilgan qismi fikran sindirib olinadi. Detal ko‘rinishida bu t kesuvchi tekislik fikran o‘tkaziladi. Mahalliy qirqim chegarasi ingichka to‘lqinsimon k chiziqda ko‘rsatiladi.
• Murakkab qirqim haqida ma’lumot berish.
• Pog‘onali qirqim haqida tushuncha berish. Ko‘pincha detalning ichki ko‘rinishini bitta kesuvchi tekislik orqali ko‘rsatib bo‘lmaydi. Bunday holatlarda ikkita va undan ortiq tekislikdan foydalanishga to‘g‘ri keladi.
• Pog‘onali qirqim. Detalni bir-biriga parallel bo‘lgan tekislik bilan kesish natijasida hosil qilingan qirqim pog‘onali qirqim deyiladi.

V. O‘zlashtirishni belgilovchi adabiyotlar bilan ishlashga oid ko‘rsatmalar

№	№	Adabiyotlar	Kitob nomi	Beti	Kitob Nashiryoti, yili
1	Oddiy qirqimlar	K.M Qobiljonov, I.T Ismoilov, M.Sh Isayev	“Chizmachilik va chizma geometriya asoslari”	XXVII bob. 190-191 bet	Toshkent-“O‘qituvchi”-1983
		A. Ashirboyev	“Chizmachilik”	4-bo‘lim 98-100 bet	Toshkent- “Yangi Nashr”- 2008y.
		To‘xtayev Y. Abramyan	“Mashinasozlik chizmachiligidan ma’lumatnoma”	IV bob. 92-93 bet	Toshkent-“Ilm-Ziyo”-2010
		Yu Qirg‘izboyev va boshqalar.	’’Mashinasozlik chizmachilik kursi’’	8 bob 25-26 bet	Toshkent-“O‘qituvchi”-1981

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT