Chizma 9 для Шарка indd

14.1-chizma.
14.2-chizma.
Detalning qirqilgan yuzalari izometriyada 14.2-chizma, 
a 
dagi kabi shtrix-
lanadi. 
O 
dan 
x
, 
y 
va 
z 
o‘qlarga bir xil masofalar 
OA 
= 
OB 
= 
OC 
tarzida o‘lchab 
qo‘yiladi va 
AB, AC, BC 
lar o‘zaro tutashtiriladi. shunda 
H, V, W
tekisliklar ga 
parallel joylashgan kesim yuzalarining shtrixlanish yo‘nalishi hosil bo‘ladi.
Frontal dimetriyada kesim yuzalarini shtrixlash 14.2-chizma, 
b 
da 
ko‘rsatilgan. Bu yerda 
O 
dan 
x
va 
z 
larga bir xil 
OA = OC, y 
o‘qiga 
OB 
= 1/2 
OA 
(
OC
),
 
ya’ni ikki marta kam o‘lchab qo‘yiladi. shunda 
V
dagi 
AC
shtrix 
chiziq 
x 
va 
z 
ga nisbatan 45° burchak ostida chizilgan bo‘ladi.

---

33
1. Aksonometriyada qirqim nima uchun qo‘llaniladi?
2. Aksonometriyada kesim yuzalari qaysi tartibda shtrixlanadi?
14.3-chizma.
Detallardan bittasining izometriyasini chizing va qirqimini bajaring, 
o‘lchamlarini qo‘ying (14.3-chizma).
14.2-chizma, 
a
da qanday aksonometriyada qirqimni shtrixlash ko‘rsatilgan?
A. Trimetriyada. B. Izometriyada. C. Dimetriyada. D. Perspektivada.
15-§. FRONTAL DIMETRIYADA QIRQIMNI 
TASVIRLASH
14-§ 
da detalning izometriyasida qirqimni bajarish bosqichma-bosqich 
ko‘rsatilgan edi. Bu paragrafda 14.1-chizma, 
a 
da berilgan detalning 
z 
o‘qini 
y 
o‘qiga almashtirib chizilganda aylana 
V
ga o‘zining haqiqiy ko‘rinishida tas-
virlanishi ko‘rsatilgan. shunday qilinganda detalni frontal dimetriyada chizish 
ancha qulaylik tug‘diradi (15.1-chizma). Bu yerda 
y 
o‘qiga tushgan detalning 
balandligi ikki marta qisqartirib chiziladi.
Aksonometriyada ham detalning o‘lchamlari qo‘yiladi. 15.2-chizmada 
o‘lchamlar, aylana, radius, kvadrat belgilari ham ko‘rsatiladi. o‘lcham chiziq-
lari aksonometrik o‘qlarga parallel chiziladi.
15.3-chizma, 
a
da berilgan detalning ko‘rinishlari asosida uning fron-
tal dimetriyasini chizish va unda qirqimini bajarish 15.3-chizma, 
b, c
larda 
ko‘rsatildi.
Aksonometriyada o‘lchamlar qaysi tartibda qo‘yiladi?
50
30
50
30
30
30
30
30
20
12
10
30
10
30
30
50
12
20
20
R
 15
20
2 – 
I. Rahmonov
 

---

34