Chiqarish markazi

Olib boriladigan kuzatuvlar va hisoblashlar. 
Tajribalardagi fenologik 
kuzatuv va tahlillar O„zPITI uslubiy qo„llanmalariga rioya qilingan holda amalga 
oshiriladi. Kimyoviy moddalarni ishlatish davrida «O„sishni sozlovchi moddalarni 
davlat sinovidan o„tkazish bo„yicha qisqacha uslubiy ko„rsatmalar» (Moskva, 
1984), «Insektitsid, akaritsid, biologik aktiv moddalar va fungitsidlarni sinash 
bo„yicha uslubiy ko„rsatmalar» (Tashkent, 1994) dan foydalaniladi. Urug`likka 
qo„llanilgan preparatlar samarasini aniqlash uchun nihollarning unib chiqishi, 
gommoz, ildiz chirish va boshqa kasalliklar bilan zararlanishi, ildiz tizimining 
tuzilishi, o„simlikning o„sish va rivojlanishi, quruq massa to„plash, barg yuzasi, 
fotosintez mahsuldorligi, pahta hosili va tola sifatiga ta‟siri o„rganiladi. 
Chigitlarning unib chiqishi go„za kator orasi 60sm. bo„lganda 16,6m. yoki 8,3m. 
joyda, kator orasi 90sm. bo„lganda 11,1m. yoki 5,55m. joyda unib chiqqan nihollar 
sonini hisoblash orkali hamda uyalarda paydo bo„lgan nihollarga qarab
hisoblanadi. Kuzgi bugdoyda barcha variant va qaytariqlarda unib chiqish darajasi 
kuzda to„lik unib chikqqanda va bahorda qishlovdan keyin hisoblab chiqiladi. 
Bunda 1 m
2
maydonli ramka bilan, har bir variantning kamida 2 joyda unib 
chikqan uruglar (maysa) sanaladi. 
O„sishni sozlovchi moddalar o„simlik rivojlanish davrida sepilganda esa uni 
qo„llashgacha va undan keyingi davrda go„zada va bugdoyda fenologik kuzatuvlar 
o„tkaziladi. Shuning bilan birgalikda, yuqoridagiga o„hshash holda g`o„zaning 

---

106 
quruq massasi va barg yuzasining davrlar bo„yicha o„zgarishi, fotosintez 
mahsuldorligi, gullash va ko„saklar ochilish darajasi, viltga, chalinishi, zararli 
hashoratlardan shikastlanishi, hosildorlik va tola sifati, chigitning moydorligi, 
uning tarkibidagi preparatning qoldiq mikdori, chigitning laborotoriya sharoitidagi 
unib chiqish quvvati va unuvchanligi, tupining tuzilishi, iqtisodiy samarasi va 
boshka fiziologik, biokimyoviy tahlillar ham o„tkazilishi mumkin. 
Kuzgi bug„doy tajribalarida o„simlikning o„sishi va rivojlanishi, boshoq va 
don tahlillari o„tkaziladi. Shuningdek, donning sifat ko„rsatkichlari kleykovina va 
oqsil miqdorlari va boshqalar aniqlanadi. 
Dala tajribalarida g„o„za va g„alla ekinlari umumiy talablar asosida 
parvarishlanadi hamda agrotehnik tadbirlar to„liq yozib boriladi, shuningdek, 
qo„llanilgan o„g„itlar va suv miqdori hisoblanadi.