Chexovning garov hikoyasi qaxramonlariga chizgilar

Taqriz 6
Anton Pavlovich Chexov rus yozuvchisi. Aslida Moskva tibbiyot universitetini bitirganligiga qaramasdan mana shu kungacha nomi tillardan tushmaydigan va qoldirgan asarlari tarjimalardan to'xtamaydigan asil yozuvchilar sirasidan hisoblanadi. Yozuvchining hazil mutoyiba asarlar yaratishiga qaramasdan undagi asosiy ijod mavzulari; inson va amal, go'zallik va razolat, hayotning serhasham va g'arib tomonlari hisoblanadi.
Anton Chexovning "Garov" hikoyasi ham mana shu mavzular bilan bezatilganligini yaqqol sezishimiz mumkin. Hikoyada yozuvchi jinoyatchilarga o'lim jazosi va bir umrlik qamoq jazosi bilan hukm qilinishi ustida o'ynalgan garov haqida so'z yuritar ekan insonlarga qo'llanilayotgan o'lim jazosi odamiylikka xos bo'lmagan beshavqatlik ekanligini bunga faqatgina qodir Alloh ekanligi aytib o'tmoqchidek.
Bu so'zlarimni isboti sifatida asarda keltirilgan quyidagi jumlalarni keltirishimiz mumkin.
Davlat-Xudo emas. U istaganida qaytara olmaydigan narsasini tortib olishga haqli emas.
Insonga faqatgina Alloh tomonidan beriladigan jonini boshqa hechkim bera olmaydi.
Hikoya qisqa va atigi 2ta qahramoni bo'lishiga qaramasdan katta ma'no-mazmunga ega asardir. O'z hayotini 15 yilini qamoqda o'tkazgan yurist insoniylikka to'g'ri kelmaydigan o'lim jazosiga qarshi kurashish va inson qamoqda bo'lganda ham o'zi uchun hayot mazmunini yarata olishi mumkinligi isbotladi. Yozuvchi Olloh bu dunyoda yashashga izn bergan ekan har joyda har daqiqa hayot mazmuni topishimiz mumkinligini isbotladi desak adashmaymiz. Negaki, asarda keltirilgan yurist obrazida 15 yillik qamoq jazosi nihoyalab qolganda o'zi uchun bu hayotni qanaqa ekanligini tushunib yetdi va bu haqiqatni anglashda sarflagan 15 yilga achinmadi ham. Yuristning bu garovda yutqazib berishiga sabab unga bu dunyoning hoyu-havaslariga boshqa aldanmasligini ko'rsatib berishda. U manashu yillar davomida oddiygina qamoq jazosidan mana shuncha xulosalar chiqardi. Demakki o'lim jazosi bilan bir insonni tuproqqa bersak uning hayoti nihoyasiga yetadi, agarda unga qamoq jazosi berilsa u hayotida yana qanaqadir mazmun topa olishi mumkin. Qamoq jazosi orqali juda ko'p bilimga erishgan yurist bir insonni o'lim jazosidan qutqarib qoldi va bu orqali o'z jonini saqlab ham qoldi.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, ilmu-ma'rifat insonni doimo ezgulikka va yetuklikka chorlaydi. Ilm bizni go'zalliklarga shaydo qilguvchi va bu dunyoni gullab yashnatuvchi, olamga ziyo nurlarini taratuvchi shamchirog'imizdir.
Shuni ham takidlash kerakki, har kimga hayoti mazmunini, bu hayotning siru-sinoatini anglab yetishiga ko'makdosh bo'lishimiz va jazo bilan kimnidir bunday baxtdan mosuvo qilmasligimiz joizdir. Xuddi bankir o'z hayoti mazmunini boylik bilan o'lchab o'zini o'zi o'limga hukm qilmoqchi bo'lgani kabi.
Suyunova Xoldonoy