Часть VIII

Алматы қаласы бойынша 2010–2018 жылдар аралығындағы күкірт диоксидінің шекті мүмкіндік 
концентрациясы
2-суретте көрсетілгендей, күкірт диоксидінің шекті 
мүмкіндік концентрациясынан 2013 жылдан басқа бар-
лық жылдар нормадан асқандығын көруімізге болады. Ең 
жоғары мәнге 2016 жылы 1,6-ға тең болып келеді. Ал, ең 
төменгі мән 2013 жылға сәйкес келеді, 0,05-ке тең. Күкірт 
диоксидінің атмосфераға түсуі мұнайдың қалдықтарын жағу, 
көмірдің жануымен байланысты пайда болады. Ең басты 
ластаушы көздері жылу электр станциялары, қазандықтар 
және де металлургия болып табылады.
Келесі суретте Алматы қаласы бойынша 2010–2018 
жылдар аралығындағы көміртек оксидінің шекті мүмкіндік 
концентрациясы берілген (3-сурет).
3-сурет. 
Алматы қаласы бойынша 2010–2018 жылдар аралығындағы көміртек оксидінің шекті мүмкіндік 
концентрациясы
3-суретте көрсетлігендей, Алматы қаласы бойынша 
2010–2018 жылдар аралығындағы көміртек оксидінің 
шекті мүмкіндік концентрациясы нормадан асқан жылдары 
2010, 2011, 2014, 2017 жылдарға сәйкес келеді. Ең жоғары 
көрсеткіш болып 2011 жыл саналады, 3,8-ге тең.
Ал, 2012, 2013, 2016 жылдары шекті мүмкіндік кон-
центрациясы нормадан аспаған болып келеді. Ең төменгі 
көрсеткіш 2012 жылы 2,8-ге тең болса, 2016 жылы 2,7-ге 
тең болып табылады. Көміртек оксидінің басты шығатын 
ортасы ретінде автомобильдерден шығатын тасталымдар 
және эылу электр станцияларынан келетін түтін салдары 
болып табылады. Сонымен қатар, органикалық заттардың 
ішінара анаэробтық жануы және де темекі, ағаш жанула-
рынан кейін пайда болады.
Келесі суретте, Алматы қаласы бойынша 2010–2018 
жылдар аралығындағы азот диоксидінің шекті мүмкіндік 
концентрациясы берілген (4-сурет).
4-суретте көрсетілгендей, азот диоксидінің шекті 
мүмкіндік концентрациясы 0,04-ке тең болып табылады. Ал, 
сол берілген нормадан барлық жылдарда 2010–2017-жыл-
дар аралығында концентрациясы асып кеткен болып табы-
лады. Яғни, 2010, 2013, 2014 жылдар аралығында шекті 
мүмкіндік концентрациясы сәйкесінше 0,14, 0,09, 0,1-ге 
тең болып келген. Ең жоғары көрсеткіш 2011-жылға сәйкес 
келеді, 2,7-ке тең. 2010 мен 2011 жылдар аралығында 
шекті мүмкіндік концентрация мөлшерінің күрт өскендігін 
байқауымызға болады. Себебі, 2014 жылы концентра-
ция 0,1-ге тең болса, 2016 жылы 2,1-ге тең, яғни 2 жылд 

---