Часть VIII

Зерттеу тапсырмасы: 
зиянды тасталымдардың адам 
өмірі және климаттың өзгерісіне әкелетін зардабын ашып 
көрсету, саралау және көпжылдық бағалау.
Зерттеу пәні: 
Алматы қаласының климаттық ресурстары
Зерттеу әдістері: 
географиялық — салыстыру, стати-
стикалық және басқа зерттеу әдістері.
1 Алматы қаласы бойынша атмосфералық ауаның 
ластануы
1.1 Атмосфераның ластану индексінің динамикасы
Ауа сапасының ШМК-ға негізделген орташаланған 
және бір реттік көрсеткіші атмосфераның ластану индексі 
(АЛИ) деп аталады.
Қаланың жеке аймақтарындағы бірнеше заттармен 
атмосфера ластануын бағалау үшін, жыл сайын жоғары 
деңгейлі ластанған қалалардың тізімін құрастыруға бірдей 
қоспалардың мөлшерінен кешенді атмосфера ластану ин-
дексі есептеледі.
Кешенді атмосфера ластану индексін есептеу үшін ат-
мосфера ластану индексінің бес көрсеткіштері бойынша 
бірліктері қолданылады. Бір затпен атмосфераның ла-
стану деңгейі жалпы алғанда бірлік ластану индексі- АЛИ 
бойынша есептеледі, және оның формуласы келесідей бо-
лып табылады:
 
АЛИi= (Сi / ШМКi) кi 
(1)
мұндағы:
Сi — i затының орташа концентрациясы;
ШМКi — i затының орташа тәуліктік шекті мүмкіндік 
концентрациясы;

---

589
“Young Scientist” . # 21 (259) . May 2019
Young Scientist Kazakhstan
Young Scientist Kazakhstan
кi — зиянды заттың зиянды газға келтірілген өлшемсіз 
тұрақтысы.
Жеке қоспалардың ауа ластану деңгейіндегі мөлшерлік 
сипаттамасы, яғни SO
2
қауіптілігіне және қауіптілік дәре-
жесінің өсіне келтірілген жеке қоспаплардың АЛИ болып 
табылады.
i
c
i
i
Q
I




=




