Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyogarlik

v) rivojlantiruvchi:____________________________________
____________________________________________________


II.Darsning turi: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy.


III.Darsning usuli: . Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash.


IV.Darsning jihozi: Darslik ,ko’rgazmali qurollar.


V.Didaktik jihoz: Tarqatma materiallar, slaydlar ,bukletlar.


VI.Texnik jihoz: Kadoskop,kampyuter, diaproyektor ekran.


VII.Darsuchun talab etiladigan vaqt: 45 minut:


Darsning texnik chizmasi:

Dars bosqichlari	Vaqt
Tashkiliy qism.	2
Yangi mavzuni boshlashga hozirlik	10
Yangi mavzuni yoritish	15
Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish	14
Darsni yakunlash	2
Uyga beriladigan topshiriqlar	2

VIII.Darsning borishi (reja):
1.Tashkiliy qism: a)Salomlashish, b)tozalikni aniqlash,
d)davomatni aniqlash c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi
2. Uyga vazifani so`rab baholash: a) og`zaki so`rov b) daftarni tekshirish
v) tarqatma materiallar orqali g) misollar yechish e) amaliy.


IX.Yangi mavzu bayoni:
Quruqlikdagi qo‘shinlar — Qurolli Kuchlarning eng ko‘p sonli xillaridan biri bo‘lib, boshqa qo‘shin xillari va turlari bilan o‘zaro harakatda O‘zbekistonga nisbatan qilingan, qayerdan bo‘lishidan qat’i nazar, tajovuzni qaytarishga oid vazifalarni bajarishga mo‘ljallangan. Quruqlikdagi qo‘shinlar tarkibiga motoo‘qchi, tank va artilleriya qismlari, havo hujumidan mudofaa bo‘linmalari, tezkor harakat qiluvchi (desant) kuchlar qismlari, ta’minot qism va bo‘linmalari kiradi. Motoo‘qchi qismlar quruqlikdagi qo‘shinlarning asosi, jangovar tarkibining negizi hisoblanadi. Ular yerdagi va havodagi nishonlarni yakson qilish uchun qudratli qurol-aslahalar, tanklar, to‘plar va minomyotlar, tankka qarshi boshqariluvchi raketalar, zenit komplekslari va qurilmalari, razvedka va boshqaruvning samarali vositalari bilan ta’minlangan.Tank qismlari — quruqlikda qo‘shinlarning zamonaviy jang olib borish
sharoitlarida muhim vazifalarni bajarishga qaratilgan bosh zarba beruvchi kuchi va qurolli jangning qudratli vositasi. O‘zbekistonlik jangchilar boshqarayotgan zamonaviy tanklar yuksak jangovarlik xususiyatlariga, ishonchli zirhli himoyaga ega bo‘lib, tog‘-adirlik, notekis, yo‘lsiz hudud,sharoitlarida ham olis masofalarni bosib o‘tishga qodir. Ular hatto, yadro quroli qo‘llanilgan sharoitlarda ham jang olib borishga moslashgan.Artilleriya qismlari — jangovar vazifalarni bajarishda bosh (olovli) kuch
hamda muhim tezkor-taktik vosita. Ular arsenalida mavjud zamonaviy to‘plar,reaktiv qurilmalar, gaubitsalar, minomyotlar, artilleriya qismlarining o‘t ochish imkoniyatlari, jangovar harakatlar samaradorligini yanada oshiradi.Tezkor harakat qiluvchi (desant) kuchlar qismlarning roli — hozirgi
kunda sezilarli darajada ortgan. Desantchilar jangovar mashinalari, o‘ziyurar artilleriya qurilmalari, tanklar, zirhli transportyorlar, yuksak samarali tankka qarshi va zenit vositalari, stvolli va reaktiv artilleriya, kuchli avtomatik qurollar, aloqa va boshqaruvning zamonaviy uskunalari bilan ta’minlangan. Mamlakatimiz desantchilari armiyaning yuqori darajada tayyorlangan va tezkor (mobil) qismidir. Zamonaviy harbiy transport aviatsiyasining yordamida ular dushman istehkomlarining yaqin va juda ichkari marralarida mustaqil ravishda, shuningdek, boshqa qism va bo‘linmalar bilan o‘zaro
harakatlar orqali oldilariga qo‘yilgan vazifalarni muvaffaqiyatli bajara oladilar.
Havo hujumidan mudofaa qo‘shinlari — O‘zbekiston Respublikasiga havodan turib qilingan har qanday hujumni bartaraf etish borasida zudlik bilan harakat qilishga doimiy shay turuvchi va mamlakatimiz havo sarhadlarining radiolokatsion razvedkasini ta’minlovchi qo‘shin turi.Havo hujumidan mudofaa qo‘shinlari respublikaning ma’muriy-siyosiy, sanoat-iqtisodiy markazlari va hududlarini, qo‘shinlar guruhlari, harbiy va boshqa muhim obyektlarni dushmanning havo hujumidan himoya qilishga mo‘ljallangan. Havo hujumidan mudofaa qo‘shinlari ularga yuklatilgan barcha vazifalar majmuyini hal qilishga qodir bo‘lgan yuqori malakali shaxsiy tarkibga, yuksak samaradorligi bilan ajralib turadigan kichik, o‘rta, katta olisliklarga mo‘ljallangan zamonaviy zenit raketali komplekslarga va har xil ko‘zdan yashiradigan yoki shovqinlarni bartaraf etadigan to‘siqlar qo‘llangan holda ham havodagi nishonlarni, avtomatik boshqaruv va nishonlarni yakson etuvchi vositalarni barcha baland diapazonlarida aniqlashga qodir bo‘lgan radiolokatsion stansiyalariga egadir.
Harbiy havo kuchlari — havodan turib dushmanning aviatsiya, quruqlikdagi qo‘shinlari guruhlariga, davlat va harbiy boshqaruv tizimi obyektlariga frontorti va harbiy-iqtisodiy salohiyatiga, transport kommunikatsiyalariga talafot yetkazish, havo razvedkasini amalga oshirish, shuningdek, quruqlik
qo‘shinlarini aviatsiya yordamida qo‘llab-quvvatlash, havo desantchilarini tashlash, qo‘shin va moddiy vositalarni havo orqali tashish va boshqa vazifalarni bajarishga mo‘ljallangan. Harbiy havo kuchlari samarali qurol-aslahalar, navigatsiya vositalari,radioelektron qurilmalar bilan ta’minlangan zamonaviy samolyotlar, vertolyotlar, uchuvchisiz boshqariladigan uchish apparatlariga ega bo‘lib,ular ob-havoning har qanday sharoitlarida, kunduzi yoki tunda bo‘lsin, har qanday balandlikda jangovar vazifalarni bajarishga qodirdirlar.
Muhandislik-quruvchilik qo‘shinlari — tinchlik davrida Qurolli Kuchlar infratizimi taraqqiyotini ta’minlash va davlatning strategik iqtisodiy dasturini bajarishga, urush paytida mudofaa binolarini, kommunikatsiya qurilishlari va qutqaruv-avariya ishlarini bajarishga mo‘ljallangan.Harbiy shaharchalar va askar kazarmalari, ofitserlar tarkibi muddatidan tashqari shartnoma asosidagi harbiy xizmatchilar va ularning oila a’zolari uchun turar joylar, askar klublari, oshxona va choyxonalar, harbiy xizmatchilarning bolalari uchun maktab, bog‘cha binolari, gospital va tibbiy punktlar, jangovar texnika va qurol-yarog‘lar uchun park, ombor va garajlar qurish — bularning barchasi qurilish qismlari va bo‘linmalari vazifalari.
Milliy xavfsizlik xizmatining chegara qo‘shinlari — chegaraga doir siyosatni amalga oshiradi, Davlat chegaralarini himoya qilish va qo‘riqlashni tashkil etadi.Milliy xavfsizlik xizmati:
 chegara qo‘shinlari faoliyatini boshqarishni amalga oshiradi;
 joylardagi davlat boshqaruv organlari, mahalliy davlat hokimiyat organlari, nodavlat, notijorat tashkilotlarning Davlat chegarasini himoya qilish va qo‘riqlash sohasidagi faoliyatini muvofiqlashtirib turadi;
 chegara qo‘shinlari bugungi kunda qo‘shinning mustaqil turi bo‘lib,Davlat chegaralari himoyasining birinchi eshelonini tashkil etadi.
Ichki qo‘shinlar — Ichki ishlar vazirligi tarkibida tashkil qilingan bo‘lib,uning asosiy vazifalari militsiya organlari bilan hamkorlikda, aholi yashaydigan joylarda toifalangan xalq xo‘jaligi korxonalari va boshqa jamoat joylarida jamoat tartibini saqlash, fuqarolarning huquqiy va qonuniy
manfaatlarini himoya qilish, tashkilotlar, idoralar, muassasalarni jinoyatchilikdan va boshqa jamiyatga qarshi harakatlardan muhofaza qilishdan iboratdir.Milliy xavfsizlik xizmati, Favqulodda vaziyatlar vazirligi va boshqa vazirliklar, tashkilotlar hamda harbiy tuzilmalarning asosiy vazifasi milliy
xavfsizlikni ta’minlashning o‘ziga xos vazifalarini bajarish, tabiiy va texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarning oldini olish, ularning oqibatlarini tugatish va inson hayotini ta’minlovchi xalq xo‘jaligi korxona va muassasalarini qo‘riqlash hisoblanadi.
Davlat mudofaasi siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy-huquqiy tadbirlar majmuyidan iboratligini nazarga olgan holda mudofaa masalasida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi, Respublika Prezidentining, Vazirlar Mahkamasi, Mudofaa vazirligi, vazirliklar, idoralar, davlat hokimiyati, korxonalar, muas-
sasalar va tashkilotlarning vakolatlarini belgilab berdi.«Mudofaa to‘g‘risida»gi Qonunga muvofiq, Prezident respublika mudofaa qobiliyatini ta’minlash, davlat manfaatlariga qurolli tajovuz bo‘lgan hollarda uning suvereniteti, hududiy yaxlitligi va mustaqilligini himoya qilish yuzasidan zarur chora-tadbirlar qabul qiladi; Qurolli Kuchlarning tuzilishi, ularning strategik rejasini tasdiqlaydi; Qurolli Kuchlarga jangovar harakatlarni olib boorish to‘g‘risida favqulodda hollarda ulardan foydalanish haqida buyruq beradi. O‘zbekiston Respublikasining «Mudofaa to‘g‘risida»gi Qonuni vazirliklar,
davlat hokimiyati va mahalliy boshqaruv idoralari vakolatlari doirasiga harbiy buyurtmalarni bajarayotgan vazirliklar va idoralar boshqaruvining topshirilgan tarmoqlarida mudofaa ehtiyojlariga mo‘ljallangan zarur mahsulotlarning yetkazib berilishi uchun, tarmoqning safarbarlik tayyorgarligi
uchun javobgar bo‘ladi, tarmoq harbiy davrda safarbarlik tayyorgarligi rejasiga muvofiq, barqaror ishlashini ta’minlashga doir tadbirlarni amalga oshiradi.