CH. fizikaviy kimyodan laboratoriya ishlari uchun uslubiy qo‘llanma qarshi «Nasaf» nashriyoti

ELEKTRODLARNING KLASSIFIKATSIYASI
Elektrodlar quyidagi turlarga bo‘linadi:

a) birinchi tur elektrodlar - kation yoki anionlarga nisbatan qaytar;

b) ikkinchi tur elektrodlar - ham kation, ham anionlarga nisbatan qaytar;

v) oksidlanish-qaytarilish elektrodlari yoki redoks elektrodlar.

Kationga nisbatan qaytar bo‘lgan birinchi tur elek-trodiga misol bo‘lib o‘z tuzining eritmasiga tushirilgan har qanday metallni olish mumkin. Masalan: Ag metalining AgNO₃ eritmasidagi yoki Zn metalining ZnSO₄ eritmasidagi va boshqa elektrodlar. Birinchi tur elektrodlarga vodorod elektrodi ham kiradi.

Ikkinchi tur elektrodi deb, o‘zining qiyin eruvchi tuzi-ga tushirilgan va tarkibida shu tuzning anionlarini tutuvchi elektrolit bo‘lgan eritmalardagi metall elektrodiga aytiladi. Bunday elektrodlarga misol bo‘lib kumush xlorid elektrodi kalomel elektrodi va bosh-qalar misol bo‘la oladi. Kalomel elektrodi ham, kumush xlorid elektrodi ham boshqa elektrodlarning potentsialini aniqlashda solishtirma elektrodlari sifatida ishlatiladi.

Kalomel elektrodining tayyorlanishi oson bo‘lgani va arzonga tushgani uchun, hamda aniq natijalar olinishi tufayli ko‘pincha tajribada qo‘llaniladi.

Оksidlanish-qaytarilish (redoks) elektrodi deb, tarki-bida bir vaqtning o‘zida ham oksidlangan, ham qaytarilgan ionlar bo‘lgan eritmaga tushirilgan inert metalidan iborat elektrodga aytiladi (masalan, va yoki va ionlari bor eritmalar).

Elektrodlarning yana bir turi amalgamali elektrod-lardir. Elektroximiyaviy aktiv metall bilan simobning qattiq va suyuq qotishmalari orasida tayyorlangan elektrodlar amalga-mali elektrodlar deyiladi. Elektrod muvozanat bu holda simobda erigan metall bilan eritmadagi metall ionlari orasida o‘rnatiladi, chunki simobning o‘zi, xuddi vodorod elektrod-dagi platina va oltinlar singari, elektrod-eritma chegarasida elektroximiyaviy muvozanatning o‘rnatilishida hech qanday ishtirok qilmaydi. Eng keng tarqalgan amalgamali elektrod-larga misol qilib kadmiy amalgamaning СdSO₄ eritmasidagi elektrodini keltirish mumkin. Bu elektroddagi elektro-ximiyaviy reaktsiya

ko‘rinishda yoziladi.

ELEKTROD POTENTSIALINING ISHORASI
Elektroximiyada ko‘p vaqt elektrod potentsiallariing ishorasini belgilashda ikkita turlicha sistema qo‘llanilgan: yevropa sistemasi va Lyuis bilan Rendall taklif qilgan termo-dinamik sistema. Bu esa elektroximiyani o‘rganuvchilar uchun qo‘shimcha qiyinchiliklar tug‘dirar edi.

Yevropa sistemasiga asosan normal vodorod elektrod bilan zanjirga ulangan elektrod katod vazifasini bajarsa, uning potentsiali musbat hisoblanadi, ya‘ni galvanik elementning musbat elektrodi sifatida ishlaydi. Normal vodorod elektrodi bilan juft bo‘lgan elektrod anod vazifasini bajarsa, ya‘ni manfiy elektrod bo‘lsa, uning potentsiali manfiy bo‘ladi.

Boshqacha aytganda, yevropa sistemasiga binoan elektrod potentsialning ishorasi, potentsiali nolga teng deb olingan normal vodorod elektrodga nisbatan qanday funk-siyani bajarishi bilan belgilanadi. Bu ishoralar sistemasidan foydalanib, har qanday galvanik elementning e.yu.k. musbat ishora qabul qilganini oson tushunish mumkin: katod poten-sialining yuqoriroq musbat qiymatlaridan anod potentsialining kichikroq musbat qiymatlari ayriladi.

Yevropa sistemasi orqali ishoralarni aniqlashga misol-lar keltiramiz. Masalan, normal vodorod elektrodi (N.V.E.) va misning o‘z tuzidagi eritmasi bilan hosil qilgan galvanik elementning e.v.k. 0,34 V ga tengdir:

Lekin, elektroximiyada N.V.E. ning potentsiali nolga teng deb qabul qilingan, shuning uchun yuqoridagi zanjirning e.yu.k. mis elektrodining potentsialiga teng bo‘ladi va

Ikkinchi misolga N.V.E. bilan rux elektrodidan tuzil-gan galvanik elementni ko‘ramiz:

-ionlarining eritmasi
Bu zanjirda N.V.E. katod bo‘lib, rux elektrodlari esa tashqi zanjirdagi elektronlarning manbai bo‘lib xizmat qiladi. Elementning o‘lchangan e.yu.k. 0,76 V ga teng bo‘ladi:

Bundan ko‘rinib turibdiki, Zn elektrodning potentsiali

Yana bir misol qilib mis va rux elektrodlaridan tashkil topgan galvanik elementni olsak, uning e.yu.k.

bo‘ladi.

1953 yilda qabul qilingan Xalqaro sistema boshqa printsiplarga asoslangan bo‘lsa ham, lekin yevropa sistemasi bo‘yicha olingan elektrod potentsiallarning ishorasi bilan bir xil bo‘lgan natijalarga olib keladi: elektrodda ketayotgan ximiyaviy protsess o‘z-o‘zidan boradigan bo‘lsa, elektrod potensial musbat hisoblanadi. Lekin bu talabning o‘zi elektrod reaktsiyaning yo‘nalishi bilan elektrod potentsialining ishorasi orasidagi bog‘lanishi aniq ko‘rsata olmaydi. Elektrod poten-sial musbat deb qabul qilinishi uchun quyidagi ikkita shart bajarilishi kerak:

a) elektrod protsess shunday yoziladiki, uning natija-sida oksidlangan forma bir yoki bir necha elektronlarni biriktirib, qaytarilgan formaga o‘tadi;

b) bu elektrod reaktsiya o‘z-o‘zidan borishi kerak va uning natijasida sistemaning umumiy termodinamik poten-siali kamayishi kerak (<0).

Galvanik elementning e.yu.k. alohida elektrodlar po-tensiallarining yig‘indisidan iborat bo‘lib, elektronlar tashqi zanjir orqali o‘ng elektroddan chapga oqib o‘tgan taqdirda, bu elektrodning ishorasi musbat hisoblanadi. Shu xalqaro keli-shuvga binoan, elektronlar tashqi zanjir bo‘yicha chap elek-troddan (anoddan) o‘ng elektrodga (katodga) oqib o‘tsa, galvanik elementning e.yu.k. musbat bo‘ladi. Xuddi shu yo‘nalishda galvanik elementdagi musbat ionlar ham harakat qiladi. Qarama-qarshi hollarda esa galvanik elementning e.yu.k. manfiy hisoblanadi.

GALVANIK ELEMENTLARNING KLASSIFIKATSIYASI
Ikki xil galvanik elementlar mavjud:

1. Elektrodlarning ximiyaviy tabiati har xil bo‘lishi natijasida e.yu.k. hosil bo‘ladigan elementlar ximiyaviy galvanik elementlar deb ataladi.

2. Kontsentratsion galvanik elementlarda e.yu.k. uch holda paydo bo‘lishi mumkin:

a) elektrod eritmalarning turli aktivligi sababli;

b) elektrod moddalarning turli aktivligi sababli;

v) a va b hollar bir vaqtning o‘zida kuzatilishi mumkin.

Kontsentratsion elementlarga misollar:

а)

б)

в)

Kontsentratsion galvanik elementlarning e.yu.k. faqat aktivliklarning nisbatiga bog‘liq bo‘ladi (diffuzion potensial-ni hisobga olmaymiz).

ION MUVOZANATLAR
I.Vodorod ko‘rsatkich.
Ma‘lumki, suv quyidagi tenglama bo‘yicha dissot-siatsiyaga uchraydi:

Bu reaktsiyaning dissotsiatsiya konstantasi (termo-dinamik muvozanat konstantasi)

ga teng bo‘lib, - aktivliklar deyiladi ( yoki -moddaning molyar qismi, - aktivlik koeffitsienti). O‘z bug‘i bilan muvozanatda bo‘lgan toza suyuqlik uchun bo‘ladi (-toza suyuqlikning to‘yingan bug‘ bosimi bo‘lsa, -ayni temperaturadagi suyuq-likning partsial bug‘ bosimi) va shuning uchun toza suvning aktivligi

desak,



-kattalikni suvning ion ko‘paytmasi deyiladi. Uning qiymati faqat temperaturaga bog‘liq bo‘ladi:

25°С da К_сув= 1,00810¹⁴.

Bundan 25°С da г-ion/l ga teng bo‘ladi. Suvda kislota yoki ishqor eritilsa, vodorod ionlarining kontsentratsiyasi ortadi yoki kamayadi. Vodorod ionlarining aktivligi quyidagicha belgilanadi:

suvda :

kuchli kislotada: yoki (bu yerda va -ionlarning o‘rtacha aktivlik koeffitsientlari; va-ionlarning o‘rtacha molyarligi).

kuchsiz kislotada:.

yoki kattaliklarni aktiv kislotalik va yoki kontsentratsiyalarni umumiy kislotalik deb nomlangan.

Aktiv kislotalikni vodorod ko‘rsatkich rN orqali ifodalash qabul qilingan, ya‘ni vodorod ionlari aktivliklarining manfiy logarifmi orqali:

25°С температурада нейтрал эритмада рН=7,

kislotali eritmada рН < 7,

ishqorli eritmada рН > 7.

Suvning ion ko‘paytmasi tenglamasidan ko‘rinib turibdiki, 25°С da har qanday eritmada bo‘ladi. Amalda rN ning qiymati 0:14 oralig‘ida bo‘lgan eritmalar bilan ish ko‘riladi, lekin rN ning qiymati noldan kichik va 14 dan katta qiymatlarga ham ega bo‘lishi mumkin (chunki vodorod ionlarining aktivligi shartli tushuncha bo‘lib, rN qiymatlarini aniq topiladigan kattaliklar, masalan, dissotsiatsiya konstantalari bilan moslashtiriladi).

2. Bufer eritmalar deb, tarkibida kuchsiz kislota va uning kuchli asos bilan hosil qilgan tuzini ( bilan ) uning kuchli kislota bilan (bilan ) hosil qilgan tuzini tutgan eritmalarga aytiladi. Kislotaning tuzga (yoki asosning tuzga) nisbatini o‘zgartirib, bizga kerak bo‘lgan rN li bufer eritmani tayyorlab olishimiz mumkin. Bufer eritmalarni suyultirish ulardagi vodorod ionlarining kontsentratsiyasini deyarli o‘zgartirmaydi. Bufer eritmalarga kuchli kislota yoki kuchsiz asoslar qo‘shilsa, xuddi shunday nisbatda suvga qo‘shilganga nisbatan eritmaning kislotaligi yoki asosligi kamroq o‘zgaradi. Bu hodisa bufer ta‘sir bo‘lib, u eritmaning bufer sig‘imi bilan bog‘liq. Bufer eritmaning rN qiymatini bir birlikka o‘zgartirish uchun talab qilingan kuchli kislota yoki asosning miqdori bilan bufer sig‘im xarakterlanadi. Bufer eritmalarni suyultirilganda ularning bufer sig‘imi kamayadi. Berilgan kontsentratsiyada kislota bilan tuzning nisbati birga teng bo‘lgan eritma eng katta bufer sig‘imiga ega bo‘ladi.

Jadval.

Bufer eritmalar

Tarkibi	рН	Tarkibi	рН
HCl+CaCl2 HCl+kaliy biftalat CH3COOH+ CH3COONa Na2HPO4+ NaH2PO4	1,0-2,2 2,2-3,8 3,7-5,6 5,3-8,0	H3BO3+Na2B4O7 H3BO3+NaOH Na2B4O7+NaOH Na2NPO4+NaOH	6,8-9,2 7,8-10,0 9,2-11,0 11,0-12,0

3. Potentsiometrik o‘lchashlar.

Vodorod ko‘rsatkichni o‘lchash bir necha usullarda olib borilishi mumkin: kolorimetrik, konduktometrik va potentsiometrik. Potentsiometrik usulda pH ni elektrodlardan biri (indikator bo‘lib xizmat qiluvchi) vodorod ionlariga nisba-tan qaytar bo‘lgan, ikkinchisi esa o‘rganilayotgan eritmaning xossalariga bog‘liq bo‘lmagan o‘zgarmas potentsialga ega bo‘lgan galvanik element yordamida aniqlanadi.

Indikator elektrod bo‘lib vodorod elektrod, xingidron va shisha elektrodlar xizmat qiladi. O‘zgarmas potentsialga ega bo‘lgan elektrod sifatida ko‘pincha normal kalomel elektrodi ishlatiladi.

XINGIDRON ELEKTROD
Xingidron elektrod eritmadagi silliq platina simdan va bu eritmaga solingan xingidrondan iborat bo‘ladi (xingidron xinon С₆Н₄О₂ va gidroxinon С₆Н₄(ОН)₂ larning ekvimo-lekulyar birikmasidir). Gidroxinonning suvdagi eruvchanligi juda kam bo‘lganligi sababli, uning ozgina miqdori o‘lchash-lar olib borishga kerak bo‘lgan to‘yingan achitqi tayyorlashga yetarli bo‘ladi. Eritmaning to‘la to‘yinishi uchun eritmadagi xingidronni aralashtirish talab qilinadi.

Xingidron suvli eritmalarda xinon va gidroxinonga parchalanadi va ular orasida oksidlanish-qaytarilish muvoza-nat holati o‘rnatiladi. Xinon oksidlangan, gidroxinon esa qaytarilgan hollardir:

Bu muvozanatda vodorod ionlari qatnashgani sababli oksidlanish-qaytarilish potentsiali eritmaning vodorod ko‘rsat-kichi pH ga bog‘liq bo‘ladi. Xingidron elektrodni ishqoriy eritmalarda qo‘llash mumkin emas, chunki gidroxinonning ishqoriy tuzlari hosil bo‘lishi natijasida xinon bilan gidroxi-nonning nisbati birdan farqli bo‘lib qoladi (ekvimolekulyar bo‘lmay qoladi). Xinon bilan gidroxinonning nisbati kuchli elektrolit tuzlari ishtirokida ham o‘zgarib qolishi mumkin. Xingidron elektrod vodorod elektrodga nisbatan oksidlov-chilarga chidamli bo‘ladi.

Kalomel va xingidron elektrodlaridan iborat bulgan galvanik elementda xingidron elektrodi musbat bo‘ladi. Bu galvanik elementning e.yu.k.

ga teng bo‘ladi. Bu tenglamadan

kelib chiqadi. Temperatura 25°С bo‘lganda

tenglama hosil bo‘ladi. Bu tenglamada

.

4-laboratoriya ishi

E.Yu.K.ni o‘lchash.
Galvanik elementning e.yu.k. ni oddiy voltmetr yor-damida o‘lchash mumkin emas, chunki voltmetr elementning e.yu.k.ni emas, balki voltmetrning qarshiligiga bog‘liq bo‘lgan potentsiallar farqini o‘lchaydi.

E.yu.k. galvanik elementda tok bo‘lmaganda (yoki cheksiz kichik bo‘lganda) o‘lchanishi kerak. Bu sharoitda galvanik element bilan akkumulyatorning yoki yordamchi batareyaning (e.yu.k. galvanik elementnikidan katta bo‘lishi kerak) bir xil qutblari ulanadi va shu tufayli galvanik elementda hosil bo‘layotgan elektr toki akkumulyatorning qarama-qarshi yo‘nalgan toki bilan kompensatsiyalanadi (yo‘qotiladi)).

Galvanik elementning e.yu.k.ni aniklashda Vestonning normal elementi qo‘llaniladi. Bu elementning e.yu.k. o‘zgarmas ahamiyatga ega bo‘lganligi sababli, Xalqaro etalon sifatida qabul qilingan. Veston elementining sxemasi

Element

muvozanat holatiga javob beradi. Veston elementi tashish sodir bo‘lmagan elementga misol bo‘ladi. Elementning e.yu.k.

ga tengdir.

Hozirgi vaqtda e.yu.k.ni o‘lchashda kompensatsiya usuli bilan aniq o‘lchashda, yuqori qarshilikka ega bo‘lgan o‘zgarmas (doimiy) tok potentsiometrlari (PPTV-1 yoki R-375) ishlatiladi.

PPTV-1 potentsiometri 2-rasmdagi ko‘rinishga ega va quyidagi qismlardan iborat:

1. Yordamchi batareyani (akkumulyatorni) ulash uchun chiqarilgan va "V.B." yozilgan klemmalar, shuningdek Veston normal elementini "N.e." galvanometrni "G"(nol asbobni) ulashga chiqarilgan va nihoyat, potentsiallar farqi o‘lchanayotgan galvanik elementni ulchash uchun chiqarilgan "X" klemmalar.

2. Galvanometrni "50000 Om" qo‘shimcha qarshilik orqali, qarshiliksiz "0" va galvanometrni qisqa ulash "K.z." knopkalari.

3. Galvanometrni normal element zanjiriga "N.e." yoki o‘rganilayotgan element zanjiriga ulaydigan "X" ulagich.

4. Ishchi tokni (qo‘poldan aniq sohagacha) o‘rnatish uchun xizmat qiluvchi qarshiliklar magazinining uchta qo‘lchasi va reostatning qo‘lchasi.

5. Normal element e.yu.k.ning har xil qiymatlariga javob beruvchi qarshiliklarni o‘rnatishga mo‘ljallangan ulagich-o‘tkazgich "N.e." (A).

6. O‘nlik reostatning beshta x 0,1 dan x 0,00001 gacha bo‘lgan qo‘lchalari (В, С, Д, Е, F).

2-rasm. PPTV-1 potentsiometrining ustki ko‘rinishi

E.Yu.K.ni o‘lchash tartibi quyidagicha bo‘ladi:

1. Yordamchi batareyani (akkumulyatorni), Veston normal elementini, galvanometrni potentsiometr klemmalariga ulanadi.

2. Ikki yarim elementdan tuzilgan e.yu.k. aniqlanayot-gan galvanik element tuziladi va potentsiometrning klem-malariga ulanadi. Elementni potentsiometrga ulayotganda ibo-ralarga e‘tibor berish kerak (musbat ishora musbatga ulanadi!).

3. "N.e." ulagich-o‘tkazgich (A) ni normal element e.yu.k. qiymatining 1/10000 V ga mos kelgan sonli kontaktiga ulanadi (agar Ye = 1,0183 bo‘lsa, "N.e." ni 3-kontaktga o‘tkaziladi).

4. "N.e.-X" yozilgan ulagich-o‘tkazgichni "N.e." hola-tiga o‘tkazamiz va avvaliga ishchi tokni o‘rnatuvchi qo‘pol (zanjirning qarshiligi katta bo‘lganda), keyin esa aniq (kichik qarshilikda) qo‘lchalar bilan nol-asbobni (galvanometrni) ko‘rsatishini nol holatiga keltiramiz (bunda "N.e.-X" ulagich-o‘tkazgichni qisqa vaqtda "N.E." holatiga o‘tkazib turiladi).

5."N.e.-X" ulagich-o‘tkazgichni e.yu.k. o‘lchanishi kerak bo‘lgan zanjirga, ya‘ni "X” holatiga o‘tkaziladi va o‘lchovchi o‘nlik qarshiliklar (B, C, D, E, F) orqali galvanometrning nol holati o‘rnatiladi. E.yu.k. ning qiymati o‘nlik reostatning B, C, D, E, F qo‘lchalari ko‘rsatishlarini yig‘indisiga teng bo‘ladi.

E.Yu.K. ni o‘lchashda e‘tibor berish kerak bo‘lgan nozik masalalar.

a. Normal element, akkumulyator (batareya) va o‘rga-nilayotgan galvanik elementlarning qutblari potentsiometrning klemmalariga to‘g‘ri ulanishi kerak, aks holda kompen-satsiyaga erishilmaydi.

b. "N.e.-X" ulagich-o‘tkazgich orqali zanjirni qisqa muddatlarga ulang, chunki uzoq ishda bo‘lgan zanjirning e.yu.k. qutblanish natijasida o‘zgaradi; normal elementning uzoq muddatga ulanishi uning buzilishiga olib keladi.

v. Elementning ulangan joylarida kontaktlarning yax-shiligiga ishonch hosil qilish kerak (elektrolitik ko‘prikning uchida havo pufakchalari hosil bo‘lishi mumkin).

g. Galvanometrning nol nuqtasini davriy tekshirib tu-rish kerak. Nol nuqtaning sistematik ravishda o‘zgarib turishi akkumulyatorning zaryadsizlanganini ko‘rsatadi. E.yu.k. ni tekshirayotganda nol-asbob ko‘rsatishlarining tebranib turishi akkumulyatordagi kontakt yomon ekanligini bildiradi.

Kompensatsiyalovchi (tenglashtiruvchi) potentsiometr-larni yuqori qarshilikka ega bo‘lgan sonli voltmetr bilan almaltirish mumkin (masalan, Sh-1312 yoki Sh-1413,), chunki bunday voltmetrdan nol-asbob o‘lchashi mumkin bo‘lgandagidan ortmagan tok o‘tadi va olingan natijada xato kam bo‘ladi.

Potentsiometrlarning umumiy kamchiligi shundaki, ular yordamida qarshiligi 7-10 kOm dan katta bo‘lgan zanjirlarning e.yu.k. ni o‘lchash mumkin emas. Shisha elektrodli zanjirlar esa bir necha bor ko‘proq qarshiliklarga ega bo‘ladi. Bunday zanjirlardagi e.yu.k. ni o‘lchash uchun lampali potentsiometrlar (LP-58 yoki LPU-01) ishlatiladi.

ISHNING BAJARILISHI
1-ish. Yakobi-Daniel elementining e.yu.k. ni aniqlash.

Yakobi-Daniel elementi quyidagi sxemada yig‘iladi:

E.yu.k. ni o‘lchash uchun 50 ml dan elektrolit kontsentratsiyalarini tayyorlang. Elektrod idishlarini distillan-gan suv bilan yuvib yuboring va keyin 2-3 marta elektrolit eritmalari bilan chaying va idishlarni shu elektrolitlar bilan to‘ldiring.

Rux elektrodlarini eritmasida bir necha sekund ushlab, amalgamalanadi va filtr qog‘oz bilan artiladi. Elektrodning amalgamalanishi uni oksidlanishdan saqlaydi va potentsialning barqarorligini ta‘minlaydi. Rux elektrodlarini eritmasiga tushiring.

Mis elektrodlarini qo‘tir qog‘oz bilan tozalang, distillangan suv bilan yuving va eritmasiga tushiring.

Elektrolitik ko‘priklarning uchini distillangan suv bilan chaying va elektrod idishlarga tajriba qilish oldidan tushiring. Ko‘priklar bir-biri bilan 1,0 N. li eritmasi orqali ulanadi. E.yu.k. ni ulchash yuqorida yozilgan tartibda olib boriladi.

Mis va rux elektrodlarning darsliklardan ma‘lum bo‘lgan elektrod potentsiallarining qiymatlari orqali Yakobi-Daniel elementining e.yu.k. ni nazariy hisoblab topish mumkin:

Yakobi-Daniel elementini e.yu.k. ning tajribada topilgan bilan nazariy hisoblangan qiymati orasidagi farqni

hisoblab, keltirilgan jadvalga yozing.

2-ish. Mis va rux elektrodlarining potentsiallarini aniqlash.
Potentsiali aniqlanishi kerak bo‘lgan elektrodni kalomel elektrodi bilan ulanadi va hosil bo‘lgan elementning e.yu.k, ni o‘lchanadi. Kalomel elektrodning potentsialini va biz tuzgan elementning e.yu.k. ni bilgan holda o‘rganilayotgan elektrodning potentsiali hisoblanadi. Hisoblashda elektrodning ishorasiga e‘tibor berish kerak. Masalan,

zanjirda mis elektrod musbat hisoblanadi ( bo‘lganda mis elektrodi 1,0 H KCl ga nisbatan manfiy bo‘lib qoladi) va elementning e.yu.k.

ва

bo‘ladi.

Quyidagi elementda kalomel elektrodi musbat bo‘lib qoladi:
shuning uchun

ва

bo‘ladi.
3-ish. Bufer eritmaning vodorod ko‘rsatkichini o‘lchash.

Bufer eritmaning vodorod ko‘rsatkichini aniqlashda ham xingidron elektrodidan foydalaniladi va quyidagi zanjir yig‘iladi:
Bufer eritma solingan ushbu galvanik elementning e.yu.k. ni o‘lchab oling. Olingan natijani Nernst tenglamasiga qo‘ying va rN ni hisoblab, jadvalga yozib qo‘ying.

Darsliklarda berilgan qiymatlardan frydalanib, quyidagi jadvalni to‘ldiring.

E.Yu.K. ni, elektrod potentsiallarni va vodorod ko‘rsatkichni aniqlash natijalari.

Galvanik elementning zanjiri	E		E	pH

Ayrim elementlarning e.yu.k. lari va elektrodlarning elektrod potentsiallari:

Yakobi-Daniel elementining e.yu.k. Ye=1,10 V

Veston normal elementining e.yu.k. Е_N=1,0183 V

Mis elektrodining elektrod poteitsiali

va

Rux elektrodining elektrod potentsiali

Normal kalomel elektrodining potentsiali

yuqorida keltirilgan elektrod potentsiallar 25С dagi suvli eritmalarning standart elektrod potentsiallaridir.