Case study korxonalarda iqtisodiy samaradorlik va moliyaviy sog’lomlashtirish ko’rsatkichlari tahlili keysni bajarish bo’yicha topshiriqlar

6.Asosiy vositalardan samarali foydalanish tahlili. Asosiy vositalar korxonaning ishlab chiqarish jarayonida muhim o‘rin tutadi, ular jamlikda korxona tayanadigan ishlab chiqarish – texnika bazasini tashkil etadi va korxonaning ishlab chiqarish quvvatini baholash mezoni hisoblanadi.
Asosiy vositalar va korxonaning ishlab chiqarish quvvatlaridan samarali foydalanish natijasida barcha texnika - iqtisodiy ko‘rsatkichlardan yuqori darajaga erishiladi, jumladan, mahsulot hajmi mehnat unumdorligi o‘sishi tufayli ortadi, uning tannarxi pasayadi. Eksport hajmini ortishi, mahsulotni raqobatbardoshligi korxonani zamonaviy ilg‘or texnika bilan ta’minlanishiga, investitsiya hajmiga ko‘p jihatdan bog‘liq.
Endi asosiy vositalardan samarali foydalanish darajasini omilli tahlili uchun quyidagi 6-jadvalni tuzamiz.
6-jadval
“KORXONA NOMI” da asosiy vositalarning samaradorlik ko‘rsatkichlarini tahlili

Ko‘rsatkichlar	yil boshi	yil oxiri	Farq (+,-)	O‘sish sur’ati, %
1.Mahsulotlar sotishdan olingan sof tushum hajmi, ming so‘m (2-shakl-010-satr)
2.Asosiy vositalarning yillik qoldig‘i, m.s.(1-shakl-012)
3. Fond samarasi , so‘m (1/2)
4.Fond sig‘imi, so‘m (2/1)

1.Jadvalni tahlil ob’ekti moliyaviy hisoboti ma’lumotlari asosida to’ldiring. Jadvalga xulosa yozing.

2. Ta’sir qiluvchi omillarni metodik usullar orqali hisob-kitob qiling (zanjirli almashtirish, mutloq farq, integral, foizli, korrelyasiya va regressiya).
3.Korxonada asosiy vositalar samaradorligini oshirish rezervlarini aniklang.
7.Korxonaning daromad va xarajatlarini kompleks tahlil etishdan asosiy maqsad moliyaviy holati, uning daromad, xarajat, foyda va zararlari tarkibidagi strukturaviy o‘zgarishlari to‘g‘risida aniq va ishonchli ma’lumotlarga ega bo‘lishdan iborat. Tahlil etuvchini asosan korxonaning joriy yildagi moliyaviy holati, yaqin yillarga mo‘ljallangan rejasi, hamda uzoq muddatlarga mo‘ljallangan korxonaning moliyaviy holatini ifodalovchi parametrlari ko‘proq qiziqtiradi.
Dinamika tarzida daromad va harajatlar tarkibi, strukturasi, ularning o‘tgan yillarga nisbatan o‘zgarishi, hamda daromadlardan samarali foydalanish, xarajatlarni maqsadga muvofiq yo‘nalishi tahlil etiladi.
Tahlil jarayonida korxonalarni jami daromadlari va ularning turlari amaliy ma’lumotlarni qo‘llagan holda aniqlanib, ularni umumiy holatini o‘rganish kerak. Buning uchun quyidagi jadvalni havola etamiz, (7-jadval).