Ц и Суо- л с ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

1.2. 
«Таълим иқтиеодиёти ва менежменти» курсининг 
мазмуни ва вазифалари.
Менежерлар инсон фаолиятининг ҳар қандай сохасида. шу 
жумладан ўқув юртларида ҳам бошқарув функциялари ва 
методларини амалда таърифлашни ўз олдига мақсад қилиб 
қўядилар. Аммо таълим соҳасида менежмент ўзига хос тарзда 
намоён бўлади. Авваламбор, шуни қайд этиш лозимки, таълим 
муассасалари менежментни жорий этишга анча кеч киришганлар. 
Масалан, АҚШда олий ўқув юртлари менежментини ишлаб 
чиқиш ва уни амалга жорий этиш вазифалари 1980-йилларнинг 
охиридагина амалга оширила бошланган.
Бугунги кунда ўқув юртларида менежментни жорий этиш 
муаммоси айниқса долзарб тус олганлигининг сабаби нимада? 
Бизнингча, бу ўзаро боғланган бир қанча омиллар билан боғлиқ:
- 
биринчидан, 
Ўзбекистон 
Республикасининг 
“Таълим 
тутрисида”ги Қонунига мувофиқ мамлакат таълим тизимини 
ислоҳ қилиш янада ривожланиши билан;
- иккинчидан, таълим тизими бошқаришни демократ- 
лаштириш жараёни ва ўқув юртларига таълим-тарбия ва хўжалик 
масалаларини ечишда кенг мустақиллик берилгани билан;
- учинчидан, таълим соҳасида иқтисодий алоқалар кенгайгани 
ва Ўзбекистонда бозор иқтисодиёти ривожланаётган шароитда 
ўқув 
юртларини 
бошқаришнинг 
иқтисодий 
дастаклари 
кучайтирилгани билан.
Таълим соҳасида ислоҳот ўқув юртларининг бир андозадаги 
эски тизимини қайта гашкил этиш жараёнига олиб келгани 
туфайли, таълимнинг дифференциациялашуви юз бермоқда. Ҳар 
хил тур ва шаклдаги ўқув юртлари пайдо бўлмокда, ҳар бир олий
10

---

ўқув юрти ўз имкониятларидан мумкин қадар тўла фойдаланишга 
ҳаракат қилмокда. Таълимда менежментнинг муҳим жиҳати -
унда икки алоҳида ва ўзаро боғланган томонлар: педагогик ва 
иқтисодий томониларнинг мавжудлиги.
“Таълим иқтисодиёти ва менежменти” курсининг мақсади — 
менежмент умумий назарияси соҳасвда талабаларнинг билим 
даражасини оширгал, уларда мазкур билимлардан амалда 
фойдаланиш кўникмасини шакллантириш.
Қўйилган мақсадга эришиш куйидаги вазифаларни ҳал 
қилишни назарда тутади:
- ижтимоий бошқарув назариясининг вужудга келиш ва 
ривожланиш тарихи билан талабаларни таништириш;
таълимда 
менежментнинг 
энг 
янги 
методлари 
ва 
принциплари ҳақцдаги ахборот билан танишиш;
таълим 
хизматлари 
бошқаруви, 
маркетинги 
ва 
инновациялари соҳасида махсус билимларни ўзлаштириш.
Таълимда иқтисодиёт ва менежмент қуйидаги асосий 
функцияларни ўз ичига олади:
• ўқув юртлари фаолиятини прогноз қилиш ва режалаштириш, 
мақсаддарни тўғри қўйишни;
• кадрларни 
жой-жойига 
оқилона 
кўйиш, 
вазифаларни 
тақсимлаш, кичик тизимлар ўртасқда алоқалар ўрнатишни;
• таълимга оид ахборот тизимини ташкил этиш ва ундан 
фойдаланишнинг самарадорлигини таъминлашни;
• ҳар томонлама назорат, таҳлил, камчиликларни аниқлаш ва 
уларни бартараф этишни;
• таълим 
муассасалари 
менежерларининг 
малакаси 
ва 
маҳоратини ошириш тизимини.