Byudjet tashkilotlarida byudjet hisobi

9200 
Kredit 
Debet 
AKTIV SChYoT 
Kredit 
Boshlang’ich saldo (Sb) 
Mablag’larning 
ko’payishi 
Mablag’larning 
kamayishi 
(Do) Debet oborot 
(Ko) Kredit oborot 
Oxirgi saldo (So) 
Debet 
PASSIV SChYoT 
Kredit 
Boshlang’ich saldo (Sb) 
Mablag’larning 
kamayishi 
Mablag’larning 
ko’payishi
(Do) Debet oborot 
(Ko) Kredit oborot 
Oxirgi saldo (So) 

---

33 
Aktivlarning chiqib 
ketishidan xarajatlar 
Aktivlarning chiqib 
ketishidan daromadlar 
3.2.
 
Buxgalteriya hisobi schyotlaridagi ikkiyoqlama yozuv
va uning asoslanishi 
 
Har bir xo’jalik operatsiyasi mablag’ning tuzilishida yoki manbaning tuzilishida yoki 
bir vaqtda ham mablag’da ham manbada bir xil summaga o’zgarishga olib keladi. Bunday 
o’zgarishlarni qayd qilish uchun buxgalteriya hisobida ikkiyoqlama yozuv usuli qo’llaniladi. 
Ikkiyoqlama yozuv
shunday yozuvki, uning natijasida har bir xo’jalik 
operatsiyasining summasi schyotlarda ikki marotaba: bir schyot debetida va ayni vaqtda 
o’zaro bog’liq bo’lgan boshqa schyotning kreditida qayd qilinadi. Chunki xo’jalik 
operatsiyalari yuzaga keltiradigan o’zgarishlar ikkiyoqlama xususiyatga ega va hisobning ikki 
alohida schyotiga ta’sir etadi. 
1494 yilda italiyalik matematik Luka Pacholi ikki yoqlama yozuv usulini asoslab 
bergan. Uning «Schyotlar va yozuvlar to’g’risidagi traktatida» (lot. tractatus – muhokama) 
yozuvlarni bir vaqtning o’zida «bermoq» va «ega bo’lmoq» schyotlarda aks ettirish va 
«bermoq» va «ega bo’lmoq» schyotlarning summalarining yig’indisi o’zaro teng kelishi kerak 
deb aytgan.
Ikkiyoklama yozuv vositasida schyotlar o’rtasidagi paydo bo’lgan o’zaro aloqa