Bóyicha tahsil olayotgan bakalavrlarga móljallangan

Ishdan maqsad: 
Spermatozoid va tuхum hujayralarining 
tuzilishini órganish. 
 
Zarur jihozlar: 
Spermatozoid va tuхum hujayrasining tuzilishi 
tasvirlangan tablitsalar, doimiy mikropreparatlar va surtmalar, 
mikroskop. 
Ishni bajarish tartibi: 
1-tajriba. 
Spermatozoidning 
tuzilishi. 
Urug’ hujayrasi-
spermatozoidning tuzilishini órganish uchun sperma surtmasidan 
tayyorlangan preparatlardan foydalaniladi. Spermatozoidlar juda mayda 
hujayralar bólganligi uchun, ularni katta ob’yektiv ostida órganiladi. 
Spermatozoidlarning tuхumsimon binafsha rangli boshchalari bóladi. 
Boshchalarning shakli yumaloq yoki chózinchoq bólishi mumkin. 
Yadrosi spermatozoid boshchasining deyarli hamma qismini egallab 
yotadi. Sitoplazma esa bu yerda halqacha shaklida yadroni órab turadi. 
Spermatozoidning boshchasi bóyin tomonga torayib, pushti rang
bóyinga, buyin esa tanaga, tana ingichka va uzun dumchaga qóshilib 
ketadi. 
Elektron mikroskop ostida spermatozoid boshchasida yadroning 
oldingi qutbida joylashgan zich donasimon tanacha- akrosoma kórinadi. 
Bóyin va tana qismida esa distal va proksimal sentriolalar, 
mitoхondriyalar joylashgan. Dum qismi fibrillalardan; 9 ta periferik, 2 ta 
markaziy va ingichka tsitoplazmadan iborat. 
2-tajriba. 
Tuхum hujayrasi (tuхumdondan tayyorlangan). 
Preparatga kichik ob’yektiv ostida qaraganda turli darajada yetilgan kóp 
sonli tuхum hujayralari kórinadi. Yetilgan tuхum hujayrasini topib, 
uning tuzilishi órganiladi. U yirik, yumaloq shaklda markazida och 
binafsha rangli yadrosi yotadi. Sitoplazmasida kóplab mayda donachalar 
bóladi. Hujayra qizil yaltiroq parda bilan óralgan, bu tuхum 
hujayrasining qobigi. Tuхum hujayrasining atrofida birmuncha mayda, 
binafsha rangli follikula hujayralarining yadrolari kórinadi. Bu 
hujayralar silindirsimon shaklga ega bólib, yaltiroq parda ustida yotadi 
va nursimon tojni hosil qiladi. 
Elektron mikroskop ma’lumotlariga kóra, tuхumning hujayra 
sitoplazmasida alohida-alohida yotgan sariq donachalar, kóp pufakchali 
tanachalar va hujayra pardasida esa mikrovorsinkalar bóladi.

---

9 
Topshiriqlar: preparatlarda órganilgan hujayralar rasmini albomga 
chizish, ularni izohlash va kónikma hosil qilish.