Buyumlar bilan bajariladigan mashqlarning umumiy tavsifiva paydo bo'lish tarixi

Download 141,5 Kb. bet 4/12 Sana 01.09.2021 Hajmi 141,5 Kb. #161793

Bog'liq
Badiiy gimnastikada buyum

Bu sahifa navigatsiya:

• Buyutnlarni aylanma harakatlantirish
• . Buyumlarni figurali (shakl berib) harakatlantirish
• Doiralar
• Qaytarishlar
• Ilib olishlar

Tuzilmaviy guruhlar	Mashq turlari
Mashq kurinishlari
Uloqtirish- lar va qay- ta uloq- tirishlar	To'g'ri	Yonbosh, yuza, gorizontal
	Aylanma	Qo'l, oyoq,yelka ostidan.orqaga
	Burma	Turli o'qlar bo'yicha
	Noodatiy	Oyoq(lar)da, buyum uchi va o'rtasidan
	Ikkita buyumda	Parallel, turli yo'naltirilgan. Turli sathlarda, navbatma-navbat, ketma-ket
Qaytarish-lar	polda	OIdinga,orqaga, yon tarafga
	Gavda bilan	Panja, tirsak, yelka, ko'krak,son, tizza,boldir, oyoq kafti bilan
Ilib olishlar	oddiy	Gavda oldida va bosh tepasida,yon tarafda
	aylanma	Qo'l oyoq ostida, orqada,bosh tepasida
	Murakkab	Dumalatib, chirpirak qilib aylantirib va boshqalar
	Noodatiy ushlab	Oyoq(lar), gavda bilan buyumning uchi yoki o'rtasidan
uzatishlar	oddiy	Gavda oldida va bosh tepasida
	aylanma	Qo'l, oyoq tagida,orqadi, bosh tepasida
Dumalash-lar	polda	01dinga,orqaga, yon tarafga, yoy buy lab
	gavdada	Panjalarda, bir va ikki qo'llab, ko'krak va elkalarda, gavda va oyoqlarning old, orqa va yon taraflarida, turli sathlarda
Aylanti-rishlar	qo'Uarda	Bir yoki ikki qo'l panjalarida, tirsakda,gavda oldida, yonboshda, belda, bosh usti va orqasida, turli sathlarda
	gavdada	Qimirlab va qimirlamasdan
	oyoqlarda	Ikki va bir,erkin va tayanch oyoqda
Chirpirak-lar	polda	Qimirlab va qimirlamasdan
	gavdada	Qo'lda, qo'llar bilan, oyoqda,ko'krakda, qimirlab va qimirlamasdan turli o'qlar bo'yicha belda

Buyutnlarni aylanma harakatlantirish
Buyumlarni aylanma harakatlantirish -*panjalarning aylanma harakatlari yordamida amalga oshiriladi. Aylanma harakatlar quyidagicha:

• 
  aylana o'qining joylashuviga ko'ra,
  
• 
  gavdaning aylanayotgan a'zosiga ko'ra tasniflanadi. To'liqsiz aylanma harakat silkitish yoki tebranish deb aytiladi. Aylanish o'qi buyum qirrasiga to'g'ri keladigan ketma-ket
  

aylanma harakatlar chirpirak deb ataladi.

Aylanish o'qi buyum diametri orqali o'tadigan aylanma harakatlar charxpalak deb ataladi va ular quyidagicha bo'ladi:

- bog'langan - ushlab turiladigan;

- erkin - tayanchli va parvozli. Chirpiraklar uchun pol, panja,

oyoq va gavda tayanch bo'lishi mumkin.

Aylanish o'qi buyumdan tashqarida gavdaning biror a'zosiga to'g'ri kelsa, bunday holda buralish bajariladi. Buralishlar quyidagi obyektlar yordamida amalga oshiriladi:

• 
  Qo'llarning harakati;
  
• 
  Oyoqlarning harakati;
  
• 
  Bo'yinning harakati;
  
• 
  Gavdaning harakati;
  
• 
  butun tananing harakati.
  

Aylanma harakatlar aylanish turiga ko'ra farqlanishidan tashqari, harakatlar sathiga ko'ra ham ajratiladi:

• 
  yuza;
  
• 
  yon bosh;
  
• 
  qiya;
  

Odatda, aylanma harakatlar qo'lda bajariladi, lekin gavdaning boshqa a'zolari: oyoq, gavda, bo'yin bilan ham bajanlishi mumkin. Buyumlarni figurali (shakl berib) harakatlantirish

Figurali harakatlar - buyumlarning makonda ma'lum bir shakl chizishiga olib keladigan harakatlar guruhining shartli nomla-nishidir.

Figurali harakatlar quyidagicha tasniflanadi:

• 
  Buyumning rasmi-shakliga ko'ra;
  
• 
  buyumlar bilan harakatlarning sathiga ko'ra.
  

Kaft harakatining butun qo'l yoki faqat kafming yoki qo'ldagi boshqa a'zoning qimirlashi bilan bir vaqtda amalga oshirilishi natijasida quyidagi shakllarni chizish mumkin:

1. 
   Doiralar: kichiklari - panja bilan, o'rtachalari - tirsak bilan, kattalari - yelka yordamida hosil qilinadi.
   
2. 
   Tegirmonlar - kichik doiralar ma'lum bir ketma - ketlikda birikuvi:
   

1. 
   ikki taktlillar - panjalarining o'ng tarafiga ikkita ketma -ket doira, so'ngra panjalarining chap tomonida ikkita ketma-ket doira.
   
2. 
   uch taktlillar - awal panjalardan o'ng tarafda, so'ng chap tarafda uchta ketma -ket doira.
   

3. spirallar - spiral ko'rinishdagi ko'ndalang chiziqqa tortilgan kichik doiralar seriyasi;

4. 
   «sakkiziiklar» - qo'lning ushbu shakldagi harakati bilan birgalikda bajariladigan doiralar seriyasi. Kattaligiga qarab: kichik, o'rtacha va katta doiralar bir-biridan o'zaro farqlanadi.
   
5. 
   ilonchalar - tikka uzatilgan panjaning tebranma harakatlari: balandga - pastga yoki o'nga - chapga. Qaysi sathda joylash-ganligiga qarab, figurali harakatlar quyidagicha bo'lishi mumkin.
   

-yuza;

• 
  yon bosh;
  
• 
  gorizontal;
  
• 
  qiya;
  
• 
  aylana.
  

Buyumlarni uloqtirma harakatlar:

Uloqtirma harakatlar - buyumlarning tayanchsiz ( parvozdagi) harakatidir.

1. buyumlarning tayanchsiz holatiga o'tishi bo'yicha:

1. 
   tashlash bilan -uloqtirish;
   
2. 
   qo'yib yuborish bilan;
   

v) tegib qaytish bilan - urishlar o'zaro farqlanadi.

2. tananing uloqtiruvchi qismining harakatlantirish usuliga ko'ra:

1. 
   siltash bilan;
   
2. 
   egilib bajarish farqlanadi.
   

3. uloqtirma harakatini bajarayotgan tana qismiga ko'ra:

1. 
   qo'l yoki qo'l qismi bilan;
   
2. 
   oyoq yoki oyoq qismi bilan; V) gavda bilan bajarish farqlanadi.
   

4. yo'nalishiga ko'ra :

1. 
   yuqoriga ;
   
2. 
   oldinga-yuqoriga; V) orqaga - yuqoriga;
   

G) yon tarafga - yuqoriga harakatlar mavjud;

5. shartli to'siqning mavjudligigi ko'ra:

1. 
   qo'l ostiga;
   
2. 
   oyoq ostiga; V) yelka ostiga; G) orqaga;
   

D) bosh orqasiga uloqtirma harakat.

Uloqtirma harakatlar orasida quyidagilari eng ta'sirchan va eng murakkablari hisoblanadi: barcha uloqtirma harakatlariga yakun yasaydigan uloqtirishlar, qaytarishlar va ilib olishlar.

Uloqtirishlar - buyumlarga davomli tayanchsiz (parvoz) holatlarini beruvchi harakatlardir.

Uloqtirish quyidagi bosqichlardan iborat:

1. 
   - uloqtirishga tayyorgarlik - qulay vaziyatni egallash;
   
2. 
   - siltash - uloqtirish yo'nalishga qarama-qarshi tomonga harakat, biroq albatta o'sha sathda;
   
3. 
   - tezlashish - qo'lning uloqtirish yo'nalishi tomonga faol harakati;
   

4. 
   - otish - buyumning qo'yib yuborilishi yoki itarib chi-qarilishi;
   
5. 
   - parvoz - buyumning tayanchsiz holatda bo'lishi.
   

Erkin buyumning harakatlanishi parabola bo'yicha yuz beradi.

Traektoriyaning balandligi va shakli uchib chiqishning bosh-lang'ich shartlari - yo'nalishi va tezhgiga bog'liq. Parvoz vaqti uchish tezhgiga, tezlik esa -uloqtirishning keskinligiga (tezhgiga va kuchiga) bog'liq bo'ladi.

Qaytarishlar - shunday harakatlar - ki, ularning natijasida buyumlar polga, tana qismiga yoki boshqa buyumga tegib, parvoz (tayanchsiz) holatiga o'tadi.

Qaytarishlar quyidagi bosqichlardan iborat:

1. 
   — buyumning erkin harakatlanishi;
   
2. 
   - kontakt - harakatsiz yoki harakatdagi buyum, tana qismi yoki pol bilan to'qnashish;
   

3 - o'zgartirilgan yo'nalish bo'ylab erkin harakatlanish, bunda qo'llash burchagi qaytarish burchagiga teng bo'ladi.

Ilib olishlar - buyumlarni ularning erkin harakatlaridan so'ng qabul qilib olish.

Ilib olishga tayyorgarlik - qo'lning yoki tananing boshqa a'zosini buyum kelayotgan tomonga ko'tarish orqali amalga oshiriladi;

1. 
   - hamkorlik tananing qabul qiluvchi qismining buyum qulayotgan tomonga harakatlanishi. Bundan ko'zlangan maqsad tezliklarni tenglashtirish, busiz ilib olish juda qattiq bo'ladi.
   
2. 
   - kontakt tananing ilib oluvchi qismining buyum bilan tutashishi; to'p bilan kontakt barmoq uchlaridan, boshqa buyumlar bilan esa kaft tegishidan boshlanadi.
   
3. 
   - tormozlanish - asta-sekin to'xtash o'sha traektoriya bo'yicha harakatlanib, bosqichma - bosqich sekinlashish.
   
4. 
   - yakunlashish - harakatni tugallash (to'xtatish) yoki keyingi harakatga o'tish.
   

5- otish - buyumning qo'yib yuborilishi yoki itarib chi-qarilishi;

4. 
   - parvoz - buyumning tayanchsiz holatda bo'lishi.
   

Erkin buyumning harakatlanishi parabola bo'yicha yuz beradi.

Traektoriyaning balandligi va shakli uchib chiqishning bosh-lang'ich shartlari - yo'nalishi va tezhgiga bog'liq. Parvoz vaqti uchish tezhgiga, tezlik esa -uloqtirishning keskinligiga (tezhgiga va kuchiga) bog'liq bo'ladi.

Qaytarishlar - shunday harakatlar - ki, ularning natijasida buyumlar polga, tana qismiga yoki boshqa buyumga tegib, parvoz (tayanchsiz) holatiga o'tadi.

Qaytarishlar quyidagi bosqichlardan iborat:

1— buyumning erkin harakatlanishi;

2- kontakt - harakatsiz yoki harakatdagi buyum, tana qismi yoki pol bilan to'qnashish;

3 - o'zgartirilgan yo'nalish bo'ylab erkin harakatlanish, bunda qo'llash burchagi qaytarish burchagiga teng bo'ladi.

Ilib olishlar - buyumlarni ularning erkin harakatlaridan so'ng qabul qilib olish.

Ilib olishga tayyorgarlik - qo'lning yoki tananing boshqa a'zosini buyum kelayotgan tomonga ko'tarish orqali amalga oshiriladi;

4- hamkorlik tananing qabul qiluvchi qismining buyum qulayotgan tomonga harakatlanishi. Bundan ko'zlangan maqsad tezliklarni tenglashtirish, busiz ilib olish juda qattiq bo'ladi.

5- kontakt tananing ilib oluvchi qismining buyum bilan tutashishi; to'p bilan kontakt barmoq uchlaridan, boshqa buyumlar bilan esa kaft tegishidan boshlanadi.

6- tormozlanish - asta-sekin to'xtash o'sha traektoriya bo'yicha harakatlanib, bosqichma - bosqich sekinlashish.

7- yakunlashish - harakatni tugallash (to'xtatish) yoki keyingi harakatga o'tish.

Download 141,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham: